.

Öne Çıkan Yayın

Boya Fırçaları Çeşitleri ve Kullanımları

Bu konumuzda  fırça çeşitleri ve kullanımlarına yönelik küçük örnekler verdik.  Fırçaların kullanım şekillerini görmek için video...

Salı, Aralık 18, 2012

Negatif Motifler

Negatif Motifler


Osmanlı süsleme sanatında , özellikle yazma eserlerin süslemelerinde sıkça rastlanan süsleme motifleridir.
Ana bordürlerde kapalı formlar içinde , tığlar, cilt kapaklarında ve fermanlarda zengin örneklerini görürüz.

Stilize çiçeklerde, apayrı bir işleme tarzı da negatif dediğimiz türdür. Burada, çiçek ve yaprakların dış hatları çizilmez, araları kağıdın kendi renginde gözükeceği tarzda boş bırakılır. Bırakılan bu boşluk, bir fırça kalınlığında olduğu için çiçek yaprakları birbirlerine karışmaz, alttan görülen zemin, çiçek yapraklarının ayrımını sağlar. Koyu zemin üzerine altın ile işlenenleri özellikle cilt kapağı süslemelerinde kullanılır. Genellikle ufak bir alanda ve ince bir çalışma gerektirir. Bu tarzın iri ebatlı olanlarına duvar çinilerinde rastlayabiliriz.

Osmanlı bezeme sanatında, özellikle yazma eserlerin süslemelerinde bolca kullanılmıştır. Ara bordürlerde, kapalı formlar içinde, yazı altı süslemelerinde, tığlarda, cilt kapaklarında ve fermanlarda çok zengin örneklerini görürüz.
Genellikle tek renk uygulanarak yapılan bu bezeme tarzının, koyu zemin üzerine varak altın ile işlenenleri özellikle cilt kapağı süslemelerinde kendini gösterir. Oldukça ufak bir alanda ve çok ince bir çalışmayı gerektirdiğinden genellikle kalıp kıllanılmaz, sanatçının hayal gücüne ve el maharetine bırakılır. Bu tarzın daha iri ebatta olanlarına ancak duvar çinilerinde rastlamaktayız.



Negatif Motif Örnekleri:
bkn. Hat Sanatı

Osmanlı Fermanları Dönemi Ve Tezyînâtı


 Berâtın ilk satırı celî dîvânî, diğer satırlar ise dîvânî hat ile yazılmıştır. 7 satırdır.

Cinsi           : BerâtDönemi        : III. Selîm
Tarihi          : h.29.06.1204 / m.16.03.1790
Yazı Çeşidi : Berâtın ilk satırı celî dîvânî, diğer satırlar ise dîvânî hat ile yazılmıştır. 7 satırdır.
Ebadı         : 61×132,5 cm.

Tuğrası ve Tezyînâtı : Tuğra, yeşil (Neftî) mürekkeple çekilmiş olup, altınla tahrîrlenmiştir. İç beyze, kırmızı zemin üzerine altın, sere kısmı ise sâde zemîn üzerine kırmızı, negatif motiflerle, diğer kısımlar ise, hataî kompozisyonu, şîkâf tarzında tezyîn edilmiştir. Tuğranın üst kısmındaki şemse, aynı şekilde tezyîn edilmiş olup, zemînî bir çeşit lâcîvert ile doldurulmuştur. Hatt-ı hümâyûn kısmı, altın dendanlarla çevrilip, dış kısmı degrade boyanmış yapraklarla ve renkli goncalarla, iç boşlukları ise sâde zemîn üzerine sıvama altın hatâî dallarıyla tezyîn edilmiştir. Zemin iki pervaz ve kalınca bir altın cedvelle çevrilmiştir. Çerçevesindeki yarım goncaların çanak yaprakları, sıvama altın olup, turuncu ile gölgelendirilmiştir. Siyah ve beyaz olmak üzere iki tahrir vardır. Desen, kırmızı-mavi tığlarla çevrelenmiştir. Hayat ağacının her iki tarafında, simetrik halkârî çalışma yer almıştır. Davet (dua) cümlesi ve yazıların üstü, hançer biçiminde, mahall-i tahrîr ise, kandil veya sürahi şeklinde zerefşânlıdır. Fermanın satır aralarına ve duâ cümlesinin üst tarafına yapılan altın noktaların içine muhtelif desenler yapılmıştır. Bunlar, merkezî hatâî, geçme, pars beneği ve hatâî dalları şeklindedir. Şikâf tarzında bezenmiştir. Yazıda kırmızı ve altın mürekkep kullanılmıştır.

Gördüğü İşlem : Tuğranın sağ tarafında, Pâdişâh’ın el yazısıyla, ‘’Mücebince amel oluna.’’, (Gereği yapılsın) ibâresi bulunmaktadır. Sol alt köşede, berâtın yazıldığı yerin kaydı vardır.
Konusu: Sarây-ı Atîk Teberdârânı Vekilharcı İbrahim’in, kitâbet görevini, kendi isteğiyle bırakmış olduğundan, bu görevin es-Seyyid el-Hâc Yunus’a verilmesine dâir.


Berâtın ilk satırı celî dîvânî, diğer satırlar ise dîvânî hat ile yazılmıştır. 16 satırdır.



Cinsi          : BerâtDönemi       : III. Selîm
Tarihi         : h.24.05.1205 / m.29.01.1791
Yazı Çeşidi : Berâtın ilk satırı celî dîvânî, diğer satırlar ise dîvânî hat ile yazılmıştır. 16 satırdır.
Ebadı         : 50,5×151,5 cm.
Tuğrası ve Tezyînâtı : Altınla çekilen tuğra siyah tahrîrlidir. Boşlukları, zemîn renginin daha koyu tonuyla yapılmış negatif motifli kompozisyonlarla  tezyîn edilmiştir. Zemîn renkleri açıklı-koyulu (gölgeli) sürülmüştür. Hayat ağacının halkârî tezyînatı simetriktir. Tuğranın üst kısmındaki tepelik formu içinde, kapal form ve hatâi helezonundan müteşekkil klasik tezhib yer almıştır. Etrafındaki yarım goncaların çanak yaprakları renkli halkâr, taç yaprakları sıvama altındır. Şemseler içindeki natüralist çiçekler ve buketler, zer-endûd üzerine yapılmıştır. Tepede , yine halkârî çalışmışbüyük bir hatâî goncası yer almıştır. Altın cedvelin etrafı halkârî yapraklar ve renkli tığlarla bezenmiştir. Formun her iki tarafında, simetrik olarak yer almış, naturalist çiçek buketleri ve güller mevcuttur. Mahall-i tahrîr, halkârî hatâînin meşîmesi içinde yer almıştır. Satır araları, mücevher noktalıdır. Yazıda, kırmızı ve siyah mürekkep kullanılmıştır.

Gördüğü İşlem : Sol alt köşede, berâtın yazıldığı yerin kaydı vardır.
Konusu          :  İstanbul  İspanya Orta Elçiliği’ne ikinci tercimân olarak Kostantin oğlu Aleksandro’nun tâyin edilmesine ve bütün vergilerden muaf tutulmasına dâir.



 Ferman , dîvânî hat ile yazılmıştır. 9 satırdır.



Cinsi       : Ferman
Dönemi    : III. Selîm
Tarihi      : h.Evâsıt-ı B.1209 / m.Ocak-Şubat 1795
Çeşidi      : Ferman , dîvânî hat ile yazılmıştır. 9 satırdır.
Ebadı       : 53×76,5 cm.
Tuğrası ve Tezyînâtı: Tuğra, altınla çekilmiş olup siyahla tahrirlenmiştir. İç beyze, altından negatif çiçeklerle, taht bölümü yaprak ve gonca motifleriyle tezyîn edilmiştir. Diğer kısımlar, hatâyî kompozisyonlu klasik tezhîbdir. Tuğraların üzeri, dendanlarla kapatılmıştır. Mahall-i tahrîrin boşlukları, altından negatif motiflerle, etrafı şikâf yapraklarla tezyîn edilmiştir. Satır aralarına, helezonî ve şeşhâne noktalar  yapılmıştır. Yazıda siyah mürekkep kullanılmıştır.

Gördüğü İşlem :  Sol alt köşede, fermanın  yazıldığı yerin kaydı vardır.
Konusu          : İstanbul Fransa Elçiliği Tercümânı Simon’un oğlu olan Bedros’un bütün vergilerden muaf    tutulmasına dâir.



Berâtın ilk satırı celî dîvânî, diğer satırlar ise dîvânî hat ile yazılmıştır. 24 satırdır.



Cinsi         : Berât
Dönemi      : Abdülaziz
Tarihi        : h.18.03.1290 / m.16.05.1873
Yazı Çeşidi : Berâtın ilk satırı celî dîvânî, diğer satırlar ise dîvânî hat ile yazılmıştır. 24 satırdır.
Ebadı        : 56,5×77,2 cm.
Tuğrası ve Tezyînâtı : Altınla çekilmiş tuğra, güneş ve yıldızlarla çevrilmiştir. Üst köşelerde, birer hîlâl bulunmaktadır. Türk rokokosu üslûnuyla yapılmış bordürde, sarı ve yeşil altın kullanılmıştır. Yazının sol kenarında, stilize yapraklar ve alt kısmında yıldızlar yer almıştır. Teztînâtın tamamında sarı ve yeşil altın kullanılmıştır. Yazıda, kırmızı, siyah ve altın mürekkep kullanılmıştır.

Gördüğü İşlem : Sol alt köşede, berâtın yazıldığı yerin kaydı vardır.
Konusu          : Edirne ve tevâbi’i Metropolidi Krilos’un azliyle yerine Râhib Deponiyos’un tâyin edilmesine ve görevlerine dâir.


0 yorum:

Yorum Gönder

Lütfen soru sormadan önce soracağınız konu ile ilgili olan yayınları okuyunuz...