Teknik Çizim

Teknik resim, mühendisler arasındaki iletişimi en kolay ve en doğru şekilde sağlaması açısından büyük öneme sahip teknik bir alfabedir.

Temelde doğrular ve eğrilerin çeşitli şekillerde bir araya gelmesiyle oluşan teknik resim, yapılması istenen konstrüksiyon ve tasarımın kâğıt üzerinde tanımlanması sanatıdır.

Teknik resim, tasarımdan üretime, pazarlamadan kullanıma kadar bir ürünün başından geçen her aşamada ilgili kişilere yol gösterir.
Teknik resim, ürünün malzemesini, nasıl imal edileceğini, boyutlarını, toleranslarını, yüzey kalitesini, sertlik değerlerini, ısıl işlemini vb. tüm imalat yöntemlerini daha sonrasında ürünün montajını, taşınmasını ve hatta kullanımını belirli kurallar ve standartlar çerçevesinde anlatır.
Daha önceleri çeşitli takımların (cıvata, somun ve sembol şablonları,aydınger kağıdı,iletki(minkale),gönyeler,kurşun kalemler, silgiler, resim kâğıtları, çini mürekkebi, resim masası, resim tahtası,cetvel, daire şablonu,pistole'ler(yay cetvelleri), yazı şablonları, rapido takımı, T cetveli (85 veya 100 cm), pergel takımı vs.) yardımıyla el ile çizilen teknik resimler, gelişen teknolojiye ayak uydurmuş ve günümüzde büyük bir oranda bilgisayarlarda CAD (Computer-Aided Design) programları yardımıyla çizilmektedir.




CAD (Bilgisayarlı Tasarım)

Solid Edge 2D Drafting ücretsizdir.Yani çizim masasından kalkıp bilgisayara geçmek istiyorsanız hemen indirin-kurun-çizin.Solid Edge 2D Teknik resim programı parametrik yapıya sahiptir.kullanımı son derece kolaydır.
En yaygın çizim programı AutoCAD'dir. Ancak katı modelleme (3 boyutlu çizim) kabiliyetleri gelişmiş değildir. Bu tür çizimler için Sketchup, CATIA,UGNX ,Solidworks, Autodesk Inventor Solid Edge ve PRO/ENGINEER gibi programlar kullanılır.Gümümüzde kullandığımız birçok araç ve alet bu programlarla tasarlanmaktadır.
AutoCAD ile sayılan diğer programlar arasındaki fark, 3 boyutlu çizim kabiliyetlerindeki gelişmişlikten çok parametrik(ölçülerin ve çizimlerin geri dönüşümlü değiştirilebilinirliği) olup olmamalarından kaynaklanmaktadır. AutoCAD bir parametrik çizim programı değildir.



CAM (Bilgisayarlı Üretim)

Bu tip çizim ya da modelleme programları sayesinde günümüz teknolojik koşulları çerçevesinde CNC tezgahlarda üretim yapılmaktadır. Bu tür uygulamalar için CAM (Computer Aided Manufacturing) programları kullanılmaktadır.


Teknik Resimde Kullanılan Araçlar


T cetveli, teknik resimde kullanılan, boyu 75 ile 100 cm arasında olan bir mühendislik cetvelidir. Günümüzde T cetvelininde yerini Paralel'ler almıştır.








Tekstil ve hazır giyim sektöründeki gelişen teknoloji giysilerin teknik hazırlıklarının
niteliğini de değiştirmiştir. Sürekli gelişen moda sektöründe söz sahibi olmak, insanlara daha
güzeli sunmak için sektörün ihtiyacı olan gelişmiş niteliklerle donatılmış profesyonel  iş
gücüne ihtiyaç vardır.
Giyim üretim teknolojileri alanında çalışanlar için, giysi teknik çizimleri ve kalıp
hazırlama önemli bir niteliktir. Giysi kalıbının hatasız oluşturulabilmesi çizgilerin yerinde ve
doğru bir şekilde kullanılmasına bağlıdır. Doğru çizgi çizme yetenekle ilişkili olduğu kadar
eğitimle de kazanılacak bir yeterliktir.
Giyim sanayinin gelişmiş olduğu ülkelerde giysi teknik çizimleri büyük önem
taşımaktadır. Giysi teknik çizimleri, bir ürünün hatasız olarak analiz edilebilmesi için gerekli
olan en önemli aşamalardan biridir.
Giysinin istenilen kalite niteliklerine uygun olarak üretilmesi, ön çalışmaların doğru
yapılmasına bağlıdır. Birçok alanda olduğu gibi hazır giyim alanında da dünya ile yarışan
ülkemizde, bu alanda eğitim veren kurumlarda sistemli bir eğitimle giysi teknik çizimlerinin
önemini kavrayan ve tekniğe uygun çizim yapabilen gençler yetiştirilmelidir.
Hazırlanan bu modülde giysi detaylarının teknik çizimleri ve giysi teknik çizimleri ile
ilgili konuları ele alacağız. Modül sonunda çizgileri doğru yerlerde kullanarak giysi teknik
çizimlerini yapabileceksiniz







1.3. Teknik Resimde Kullanılan Araç ve Gereçler 
1.3.1. Kurşun Kalem ve Çeşitleri 
Kurşun kalemler yazı yazmaya, çizgi çizmeye yarar ve belirli standartlarda üretilir.
Ağaç kurşun kalemler, metal gövdeli takma uçlu kalemler, plastik gövdeli takma uçlu
kalemler gibi çeşitleri vardır.
Kurşun kalemler çeşitli sertliklerde üretilir. Bu sertlikler, harfler ve rakamlarla ifade
edilir. Harf olarak;
B  : Yumuşak (2B, 3B, 4B, 5B, 6B, 7B )
H : Sert (2H, 3H, 4H, 5H, 6H, 7H )
HB : Orta sert
F : H – HB arasında bir sertliğe sahiptir.
Rakamlar harflerin önüne yazılır. 2B, 2H gibi. Rakam büyüdükçe yumuşaklık ve
sertlik artar. Kurşun kalemlerin tutma kolaylığı bakımından altı köşeli olanları tercih
edilmelidir.

Kurşun Kalemlerin Teknik ve Mesleki Resimde Kullanıldığı Yerler
B veya 2B  : Kalın sürekli çizgilerde,
H veya 2H : İnce sürekli çizgilerde,
HB   : Yazılarda

Takma uçlu kurşun kalemler, uç açma güçlüğünü ortadan kaldırdığı için tercih
edilmektedir. Bu kalemler için H, B ve HB çeşitlerinde kalem uçları üretilmektedir.

1.3.2. Silgi ve Çeşitleri 
Hatalı yazı ve çizgilerin tekrar düzeltilmesi için o  kısmın temizlenmesinde lastik
silgiler kullanılır. Yumuşak, sert silgiler ve silgi makineleri gibi çeşitleri vardır:
Yumuşak silgiler, kurşun kalemle çizilen hafif yazı ve çizgilerin silinmesinde, sert
silgiler, koyu kurşun kalem ve mürekkep çizgilerin silinmesinde kullanılır.
Silgi makineleri, büyük resimlerdeki yanlışlıkların silinmesinde zamandan tasarruf
için kullanılır. Ayrıca mürekkepli çizimlerin altında kalan kurşun kalem izlerinin
temizliğinde geniş yumuşak silgiler kullanılır


1.3.3. Cetveller 
a.Düz Cetvel: Ölçülerin resim kağıdına aktarılmasında ve düzgün doğruların
çizilmesinde kullanılır. Çeşitli  şekillerde ve bölüntülerde yapılmış  ağaç, plastik ve çelik
cetveller vardır. Cetveller santimetre (cm) cinsinden rakamlandırılmıştır. İki rakam arası 10
eşit parçaya bölünmüştür. Bunlar milimetreyi (mm) ifade etmektedir Teknik resimde
plastikten yapılmış 200 – 300 mm’lik hassas bölüntülü cetvellerin kullanılması daha uygun
olur.

b.Duble Desimetre: 20 cm boyunda olduklarından ve 2 desimetre (dm) anlamına
geldiklerinden duble desimetre denilmektedir. Kesitleri eşkenar üçgen veya ikizkenar yamuk
şeklinde olanları vardır. Üçgen kesitli olanlar daha çok orantılı çizimlerde kullanılır. Cetvelin
kenarındaki bölüntüler; 1:2,5 – 1:5 – 1:10 – 1:20 – 1:50 – 1:100 ölçeğinde ve metrik sisteme
göre küçültülmüş olarak çizilmiştir. Genellikle mimari resimlerde bu sistem küçültmeler için
kolaylık sağlar.


c. T Cetveli :  T cetveli iki kısımdan oluşur.Bunlar baş kısmı ve cetvel kısmıdır.Baş
kısmı sabit ve hareketli olanları vardır.T cetveli ile yatay çizgiler, -gönyelere  kızaklık
yaparak- dik ve açılı çizgiler çizilir.Elma, armut, gürgen, kayın gibi sert  ağaçlardan veya
plastik malzemelerden yapılır.T cetvelinin baş  kısmı çizim masasının sol kenarına düzgün
olarak yerleştirilir ve sol elle hareket ettirilerek daha çabuk çizim yapılması sağlanır.


1.3.4. Gönyeler 
Çizimlerde iki çeşit standart gönye kullanılır.
a.  45°’lik Gönye: Açıları 45° x 45° x 90°’dir. T cetveli ile çizilen yatay çizgilere bu
gönye ile 45°’lik ve 90°’lik çizgiler çizilir.(Şekil 3)
b.  60°’lik Gönye:  Açıları 30° x 60° x 90°’dir. T cetveli ile çizilen yatay çizgilere bu
gönye ile 30°’lik,  60°’lik ve 90°’lik çizgiler çizilir.


T cetveli ile çizilen yatay çizgilere her iki gönye ile 15°, 30°, 45°, 60°, 75°, 90°, 105°,
135° ve 150°’lik açılar kolaylıkla çizilebilir.
1.3.5. İletki (Açı Ölçer)
Açıların ölçülmesinde ve çiziminde kullanılır. 180° ve 360° ‘lik olan tipleri vardır.

1.3.6. Aristo 
Açıların ölçülmesinde kullanılan özel bir gönye türüdür. Aristo cetveli, belirli aralıkta
paralel çizgilerin çizilmesinde de kullanılır.


1.3.7. Mezura  
Meşinden yapılmış, 1,5 metre uzunluğunda, 2 cm genişliğinde, her iki tarafı cm ve
mm bölüntülü, ölçü almaya yarayan araçtır. Mezuranın köşeleri demir bir parça ile kaplıdır.
Düz ve yuvarlak yüzeylerin ölçüsünü almakta kullanılır. Metrenin çeşitli oranlarda
küçültülmüş şekline ise eşel denir.


1.3.8. Eğri Cetveller (Riga ve Pistoleler) 
Eğri cetveller aynı doğrultuda veya aynı yay üzerinde olmayan ikiden fazla noktanın
birleştirilmesinde kullanılır.  Ağaç ve plastikten yapılmış, birbirinden farklı şekillerde pek
çok çeşidi vardır.  Eğilip bükülebilen, içi kurşunlu, çubuk  şekilde yapılmış olanları
kullanımda büyük kolaylık sağlar. Düzgün bir çizim için belirli noktalardan geçen  eğri,
serbest el ile çizilir ve eğri cetvellere uyan kısımlar işaretlenir. Bundan sonra çini mürekkebi
veya kurşun kalem ile eğri çizim tamamlanır.


1.3.9. Pergel ve Takımları
Pergeller daire ve yayların çiziminde, ölçü taşımada ve  eşit bölüntüler elde etmekte
kullanılır. Piyasadan tek veya takım olarak temin etmek mümkündür. Pergellerin basit veya
kaliteli, yapıldıkları malzemeye göre de çelik ve plastik olanları vardır. Çelik olanlar, tirlin
takma ucu ve uzatma parçası bulunanlar tercih edilmelidir. Pergel takımında şunlar vardır:

a. Takma Ayaklı Pergel 
Takma ayaklı pergele kurşun kalem, tirlin ve rapido takılabilir. Pergelin uzatma ayağı
ile büyük çaplı daire ve yaylar rahatlıkla çizilebilir. Büyük çaplı dairelerin çiziminde pergel
iğne ucu ve kurşun kalem uç ayaklarının kâğıda dik olması gerekmektedir. Bundan dolayı da
ayakları mafsallı olan pergeller tercih edilmelidir.

b. Taşıma Pergeli 
Taşıma pergeli küçük uzunlukların ölçülmesi, taşınması ve  eşit aralıkların
çoğaltılmasında kullanılır.

c. Nokta Pergeli 
Noktalı pergel, genellikle çapı 10 mm’den küçük daire ve yayların çiziminde
kullanılır.

d. Tirlinler
Çini mürekkebi ile çizgi çizmek ve yazı yazmak için kullanılır. Günümüzde bunların
yerini rapido takımları almıştır.

1.5. Çizginin Tanımı
1.5.1. Çizginin Tanımı ve Önemi 
Çizgi, noktaların aynı veya değişik yönlerde  sınırlı veya  sınırsız olarak art arda
dizilmesinden elde edilen şekildir
Teknik resimde her konu önemli ve birbirine bağımlı olduğundan, biri diğerinden ayırt
edilemez. Çizgiler de teknik resim çizimlerinde çok önemlidir ve çizginin kurallara uygun
olarak çizilmesine özen gösterilmelidir. Teknik resim çizimleri, standarda uygun çeşitli
çizgilerle oluşturulur. Bu çizgiler değişik kalınlıkta ve özelliktedir.
Teknik resimde kullanılan çizgiler gelişigüzel çizilmemeli herkes tarafından kolayca
okunup anlaşılacak biçimde standartlara uygun olarak doğru ve temiz çizilmelidir. Özellikle
köşe birleştirmelerindeki çizgilerde taşma olmamalıdır.

1.5.2. Çizgi Ölçüleri 
Teknik resimde çizgi kalınlıkları, Türk Standartları Enstitüsü tarafından 0,18 – 0,25 –
0,35 – 0,5 – 0,7 – 1 – 1,4 – 2 mm olarak belirlenmiştir. Çizgi ölçüleri (kalınlıkları) resim
kâğıtlarının büyüklüğüne göre, çizelgede belirtilen ölçüler arasında çizilmelidir, örneğin;
çizim A4 kâğıdına yapılacaksa çizgi kalınlığı 0,5 mm, A2 kâğıdına yapılacaksa çizgi
kalınlığı 1 mm olmalıdır. Çizimlerde çizgiler kalınlık olarak birbirinden rahatlıkla ayırt
edilmelidir.

1.6. Çizgi Çeşitleri  
Çizgi çeşitleri, kalınlıkları ve kullanma yerleri çizelgede verilmiştir. Çizgiler:
A – Sürekli kalın çizgi
B – Sürekli ince çizgi
C – Serbest el çizgisi
D – Zikzak çizgi
E – Kesik çizgi (kalın)
F – Kesik çizgi (orta)
G – Noktalı kesik, ince çizgi
H – Kesit eksen çizgisi
J  – Noktalı kesik, kalın çizgi
K – İki noktalı kesik ince çizgi olarak harflendirilir.


Teknik resim çizimlerinde çizgiler birbirleriyle çakıştığında, aşağıdaki öncelik sırasına
dikkat edilmelidir:
a. Görünen kenarlar ve çevreler için A tipi
b. Ölçü bağlama çizgileri için B tipi
c. Görünmeyen kenarlar ve çevreler için F tipi
d. Eksen çizgileri için G tipi,
e. Kesit düzlemleri için J tipi,
f. Ağırlık merkezi çizgileri için K tipi çizgiler tercih edilmelidir.


2. GEOMETRİK ÇİZİMLER 
2.1. Geometrik Şekiller
2.1.1. Doğru
Doğru, iki nokta arasındaki en kısa yoldur veya iki düzlemin kesiştiği yerdir.