Serigrafi baskı tekniği çok çeşitli alanlara hitap ettiğinden baskı işleminde kullanılan materyaller de değişiklik göstermektedir. Bu materyallere el tezgâhında yapılan baskı çalışmalarında uygun poza yapımı, mürekkep seçimi, rakle (sıyırıcı) seçimi, basılan işlerin kurutulması ve baskı yapılan kalıbın temizlenmesi aşamalarını öğreneceksiniz.
Bu işlem basamaklarının en ideal şartlarda oluşturulup en kaliteli sonuçların alınabilmesi; mesleğini seven, alanında eğitim almış, teknolojik gelişmeleri takip eden teknik elemanlarla mümkündür.
Baskı aşamalarında meydana gelecek bir yanlışlık, baskı kalitesini olumsuz etkileyecek, tüm aşamalarda sağlanan başarı, baskı kalitesini yükseltecektir. Hayatınızda kuralına uygun yaptığınız tüm çalışmalar başarılarınızı yükseltecektir.

ÖĞRENME FAALİYETİ– 1
Baskı tezgâhı üzerinde basılacak malzemenin yerini belirleyip, kaymasını önleyen ve basılacak malzemenin sürekli aynı yere konmasını sağlayan mukavva, asetat, kauçuk köpüğü ve ahşap gibi malzemelerden yapılma dayanaklardır. Baskı materyalinin sürekli aynı yere konması için poza ayarının dikkatli yapılması gerekmektedir.
Elle Yapılan Poza

Hazırlanmış kalıp baskı şasesine takılır ve yukarı doğru kaldırılır. Baskı yapılacak malzeme üzerine görüntü filmi ya da aydıngeri yapıştırılır. Şasenin üzerine kalıbın altına gelecek şekilde baskı materyali konur. Kalıp baskı malzemesinin üzerine indirilerek kalıp ve malzeme üzerindeki görüntü çakıştırılır. Baskı malzemesi yerinden oynatılmadan kalıp yukarı kaldırılarak pozalar baskı malzemesine temas ettirilerek yapıştırılır. Poza yapımında düzgün yüzeyli malzemeler kullanılmalı, en az iki kenardan baskı materyaline temas ettirilmelidir.


Baskı sayısının az olması durumunda asetat kullanılarak poza ayarı da yapılabilir. Bir asetat tabakası tüm baskı alanını örtecek şekilde şase üzerine konularak oynamaması için üst kenarından yapıştırılır. Asetat üzerine baskı yapılır, kalıp kaldırılır. Üzerine görüntü filmi tutturulmuş bir baskı malzemesi asetatın altına sürülür. Değişik yönlerde hareket ettirilerek, asetat üzerine basılmış görüntüyle film üzerindeki aynı görüntü çakıştırılır. Baskı malzemesi oynatılmadan üzerindeki asetat kaldırılır. Baskı malzemesinin komşu iki kenarına pozalar yerleştirilir. Baskı malzemesi üzerindeki film çıkarılarak poza ayarı yapılmış olarak baskıya geçilir.
Otomatik Pozalar
Otomatik pozalar serigrafi baskı sisteminde tam otomatik baskı makinelerinda kullanılmaktadır. Bu pozalar taşıma sistemine paralel olarak çalışmaktadır.
Poza Ayarı Yapılırken Dikkat Edilecek Noktalar
Poza ayarı yapımında sorun çıkmaması için şu noktalara dikkat edilmelidir:

• Poza malzemesinin sabitlenmesine
• Kalıbın şaseye takılırken vidaların iyi sıkılmasına
• Kalıp üzerindeki görüntünün ortalanmasına
• Poza ve baskı malzemeleri arasında yükseklik farkına

Kalıpla Baskı Malzemesi Yükseklik Ayarı
Serigrafi baskıda kalıp, baskı malzemesi üzerine her noktada dayanıyorsa basım işleminden sonra baskı malzemesi ipeğe yapışır. Böyle durumlarda baskı bozulur. Bunu önlemek için ipekle baskı malzemesi arasında 3 ile 10 mm lik bir aralık bırakılması gerekir. Böylece raklenin geçtiği noktada ipek baskı malzemesine temas edecek, sonra ayrılarak yapışma olmadan temiz bir baskı elde edilecektir. İdeal yükseklik miktarı kalıp ile baskı malzemesi azar azar açılarak elde edilir.
Mürekkep Havuzu
Elek üzerinde mürekkebin fazla dağılmaması için mürekkep havuzu yapılır. Havuz yapımında şeffaf bantlar kullanılmalıdır. Havuz yapımında kullanılan bantlar rakle hareket alanında olmamalıdır. Olması durumunda bant belirli bir yukseklik oluşturacağı için rakle hareketini engelleyecektir. Rakle hareket alanına gelen bantlar eleğin altına yapıştırılır.



UYGULAMA FAALİYETİ

İşlem Basamakları	Öneriler
Kalıbı baskı makinesine takınız.	Kalıbı tutan vidaları tam olarak sıkınız. Kalıbın makineye ortalı olmasına dikkat ediniz.
Kalıp üzerinde mürekkep havuzu oluşturunuz.	Bantları raklenin hareketini engellemeyecek şekilde yapıştırınız. Rakle alanına gelen yerlere bantları eleğe alttan yapıştırınız.

İşe uygun poza malzemesi seçerek poza ayarı yapınız.	Poza malzemesi kalınlığının baskı materyalinden fazla olmamasına dikkat ediniz Poza malzemesini baskı materyaline iki kenardan temas ettirilerek sabitleyiniz.
İşe göre elek yüksekliğini ayarlayınız.	Baskı materyalinin kalınlığına dikkat ediniz. İpeğin malzeme üzerine temas etmemesine dikkat ediniz.
Poza ve yükseklik ayarı uygulaması yapınız.	Poza ayarının doğru yapıldığına dikkat ediniz. Yükseklik ayarına dikkat ediniz.

ÖĞRENME FAALİYETİ– 2

MÜREKKEPLER
Doğru şablonun hazırlanmasının yanı sıra baskı için önde gelen faktörlerden biri de serigrafi mürekkepleridir.
Serigrafi Mürekkeplerinin Yapısı
Serigrafi mürekkebinin yapısını incelediğimizde üç madde ortaya çıkar.

• Renk maddesi (pigment)
• Bağlayıcılar (reçine)
• Çözücüler (solvent)

Renk Maddesi (Pigmentler)
Mürekkebe rengini veren boyar maddelere “pigment” denir. Baskı mürekkeplerinin üretiminde renkli, beyaz ve saydam pigmentler kullanılmaktadır. Herhangi bir pigment, içerisinde bulunduğu bağlayıcı maddede erimez, çözünmez bir toz olarak da tanımlanabilir. Pigmentler mürekkebe renk vermesinin yanında basılan mürekkep filminin örtücü ya da transparan oluşunu, ışık ve kimyasal maddelere dayanıklılık derecesini belirler. Bu özellikleri ile pigmente mürekkebin özü demek doğrudur. Bir mürekkebin kalitesi kullanılan pigmente bağlıdır. Mürekkep üretiminde kullanılan pigmentler genellikle transparan olanlardır. Bunlar kimyasal yoldan çeşitli sentezlerle elde edilir. Özellikle trigromi çalışmalarda kullanılan mürekkebin tam transparan olması gerekir. Pigmentler kimyasal yapılarına göre değişiklik gösterdikleri için, mürekkep hangi amaca yönelik olarak kullanılıyorsa, o amaca uygun pigmentin kullanılması gerekir. Örneğin deterjan ambalajında kullanılan pigmentin deterjana, katı yağ ambalajında kullanılan pigmentin de yağa karşı dayanıklı olması gerekir.


Bağlayıcılar (Reçineler)
Mürekkebi oluşturan en önemli maddelerden biri de bağlayıcılardır. Bağlayıcıların mürekkep üretiminde kullanılmasının amacı, toz hâlinde baskıya uygun olmayan pigment zerreciklerini baskı malzemelerinin yüzeyi ile birleştirerek, baskı malzemesi üzerinde dayanıklı bir mürekkep tabakası oluşturmaktır. Ayrıca bağlayıcılar, renk veren maddeleri yani pigmentleri sıvı hale getirmeleri yanında mürekkebin bir çok özelliklerini ve kuruma sırasındaki durumunu da belirler.
Bağlayıcılar, pigmentin baskı sırasında kağıda homojen olarak dağılmasını sağlar. Bununla beraber pigmentin kağıt üzerinde tutunabilmesi ve görüntüyü pekiştirmesi görevi vardır.
Çözücüler (Solventler)
Çözücü maddeler daha önceleri, mürekkep üretiminde çok sınırlı bir şekilde kullanılmaktaydı. Fakat bugünün gelişen teknolojisi ile daha hızlı baskı yapan makinelerin kullanılmasıyla ortaya çıkan kuruma problemlerine çözüm olmasından dolayı genellikle kullanılır olmuşlardır. Bu maddelerin kullanılmasıyla, gerek emilme gerekse de buharlaşma neticesinde hızlanan kuruma, bezir yağı gibi oksidativ kuruma özelliğine sahip bağlayıcıların kurumasında daha hızlı ve etkilidir.
Mürekkep Çeşitleri
Kullanılacak mürekkep tipinin seçiminde baskı malzemesinin önemi büyüktür. Kağıt, karton, polyester, akril, cam, metal, tekstil, seramik vb.malzemeler için farklı kimyasallara sahip mürekkepler kullanılmaktadır. Mürekkep üreticisi firmalar da bu yüzeylere uygun mürekkep üretmektedir.
.
Ahşap Yüzey Mürekkebi
Ahşap yüzeylerde kullanılan mürekkebin sürtünmeye karşı dayanıklılık göstermesi gerekir. Genel olarak havanın oksijeni ile tepkimeye girerek kururlar.
Akrilik Yüzey Mürekkebi
Bu mürekkepler genel olarak yüksek baskı kalitesi ve hızlı kuruma özelliklerini taşır. Pratikte her tip kâğıt, plastik kart, PVC ve akrilik materyal üzerine uygulanabilir. Normal şartlarda 10 dakikada kururlar.
Bakalit Yüzey Mürekkebi
Bakalit yüzeylerde kullanılan mürekkepler ısı ve kimyasal maddelere dayanıklı olmalıdır. Kuruma işlemi fiziksel ve kimyasal olarak gerçekleşir. Hazırlanan mürekkebin içine kullanılacak yüzeye uygun olarak sertleştirici ilave edilir.
Cam Yüzey Mürekkebi
Cam yüzeylerde kullanılan mürekkepler çok iyi yapışma ve sürtünme dayanıklılığı gerektirmektedir. Bu mürekkepler hazırlandıktan 8-10 saat sonra bir daha kullanılmayacak kadar sertliğe ulaşmaktadırlar. Bu yüzden ihtiyaç ölçüsünde hazırlanmalıdır.
Seramik Yüzey Mürekkebi
Seramik bölümü de başlı başına bir sektördür. Boyaları da ayrı yüksek ısıda pişen özel boyalardır. Çeşitli kalınlıkta ipek kullanılır. Sulu çıkartma kâğıtlarına basarak su ile transfer yapılarak yüksek ısıda pişirilir. Özel seramik fırınları vardır.
Baskı Devre Yüzey Mürekkebi
Baskı devrede kullanılan boyalar özel boyalardır. Baskıda öncelikle bakırın üzerindeki yağ tabakası temizlenir ve sonra aside dayanıklı alkali boya ile baskı yapılır. Baskı yapılmış malzeme üzerindeki mürekkep asitle indirgenir. Buna asit maske boyası denir. Daha sonra çift karışımlı epoksi boyası kullanılır. Bu boyaya lehim maske boyası denir. Lehim maske boyası basıldıktan sonra boş kalan kısımlarını lehim potasına daldırarak lehim kaplanır. Çift karışımlı boyaların hepsinin hava üflemeli fırınlarda pişmesi gerekir.
Kumaş Yüzey Mürekkebi
Tekstil baskıda kullanılan boyalar genellikle su bazlıdır. İşin durumuna göre solvent bazlı mürekkepler de kullanılmaktadır. Yapısında az miktarda da naylon bulunan kumaşlarda su bazlı mürekkepler kullanılmamalıdır. Yapısı % 100 yün olan kumaşlarda su bazlı mürekkepler kullanılır. Kumaş mürekkebi ile baskı yapılan yüzey, baskı işleminden sonra ütülenerek dayanıklılığı artırılır.
Serigrafi Mürekkebi Yardımcı Maddeleri
İnceltici, geciktirici ve hızlandırıcı tinerler, köpük kırıcılar, inceltici ve matlaştırıcı pastalar serigrafide yardımcı madde olarak kullanılır. Bu maddeler yardımıyla mürekkep baskı şartlarına göre ayarlanabilir. Bu maddeler fazla ilave edilirse mürekkebin yapısı bozulur, eksik kullanılırsa kullanım amacı gerçekleşmez.

İnceltici Tiner
Mürekkep, baskıda kullanılmadan önce belirli bir akıcılığa getirilmelidir. Bu akıcılığı elde etmek için solvent bazlı mürekkebin içine inceltici tiner ilave edilir. Bu madde yardımıyla mürekkep istenilen akıcılığa ayarlanabilir.
Geciktiriciler
Baskı esnasında mürekkebin hızlı kuruması sonucu elek gözenekleri tıkanacağı gibi raklenin hareketi de zorlaşacaktır. Geciktirici ilavesi, hem şablon üzerinde, hem de baskıdan sonra mürekkebin kurumasını yavaşlatır. Geciktiriciler buharlaşma noktası yüksek solventler içerir. Geciktirici, mutlaka kullanılan mürekkebin yapısına uygun olmalı ve bu nedenle daima üretici firmanın tavsiyesi ile kullanılmalıdır. Aksi takdirde yüzey bozulması gibi problemler yaşanabilir. Ayrıca geciktiriciler tek başına değil bir miktar inceltici solventle birlikte kullanılmalıdır. Tek başına kullanılması halinde mürekkebin bünyesinden çok zor uzaklaşacağı ve baskı materyaline nüfuz edeceği için kuruma çok gecikebilir. Geciktirici ilavesiyle mürekkebin viskozitesinin düşmemesi isteniyorsa geciktirici pasta kullanılabilir.
Hızlandırıcılar
Baskı yapılan ortamın nemli ve serin olduğu durumlarda kuruma gecikecektir. Geciktiricilerin aksine hızlandırıcılar buharlaşma noktası düşük solventlerden meydana gelir. Mürekkebe %10-20 oranında karıştırılarak solventin ortamdan hızlı uzaklaşması ve kurumanın hızlanmasını sağlar.
İnceltici Pastalar
Mürekkebin vücut kaybetmeden yumuşamasının istendiği durumlarda, özellikle tramlı baskılarda tram keskinliğinin daha da artmasının istendiği durumlarda mürekkebe % 2-5 oranında karıştırılır. Mürekkebin kalıpta çalışmasını kolaylaştırır. Fazla kullanımı mürekkebin kurumasını yavaşlatacağı için önerilen miktarda kullanılmalıdır.
Köpük Kırıcılar
Baskı yüzeyinin düzgün olmaması mürekkepte köpürmeye neden olabilir veya basılmış yüzeyde açılmalar görülür. Bunu engellemek amacıyla baskı yüzeyi mutlaka temiz olmalı ve maksimum %1 oranında köpük kırıcı kullanılmalıdır.
Mat Pastalar
Parlak mürekkebi matlaştırmak amacıyla kullanılır. Fazla kullanımı mürekkebin fiziksel ve kimyasal dayanıklılık özelliklerini negatif etkileyebilir.



UYGULAMA FAALİYETİ

İşlem Basamakları	Öneriler
Baskı yapılacak yüzeyi inceleyiniz.	Baskı materyalinin teknik ve yüzey özelliklerini inceleyiniz.
Uygun mürekkep seçiniz.	Mürekkep çeşitleri konusunu hatırlayınız. Yüzeye uygun mürekkep seçimi yapınız.
Mürekkebi baskıya hazırlayınız.	Baskı yapılacak ortamın özelliklerini dikkate alarak yardımcı maddeler ilave ediniz.

ÖĞRENME FAALİYETİ– 3

BASKI
Serigrafi baskı bir elek baskı çeşididir. Kalıp üzerinde iş olmayan yerler emülsiyonla kapatılarak iş olan yerler açık bırakılır. Emülsiyon olmayan açık yerlerden mürekkep geçerek baskı gerçekleşir. Mürekkebin kalıp üzerinde iş olan yerlerden geçmesini sağlayan alet ise rakledir.
Rakleler
Görevi eleğe konulan mürekkebi yayıp zorlayarak dokuma deliklerinden aşağı geçirmektir. Ahşap ya da alüminyum sapı (tutacağı) olup ve buna takılı değiştirilebilir rakle lastiği bulunan baskı gerecidir. İşin ölçüsüne göre değişik boyutlarda satılır.
Rakle lastiği kauçuk esnekliğine sahip olup solventlere, aşınma ve sürtünmeye karşı dayanıklıdır. Şablon üzerinde rakle ortalama 45-75˚(derece) eğimle iki el kullanılarak çekilmelidir.

Rakle çekimi

Rakle Çeşitleri

Rakle lastik kesitleri
Kenarları Dik Açılı Rakleler
Çok amaçlı olarak kullanılan bu rakleler cam, porselen, kâğıt, karton, fiber, metal, pvc gibi yüzeylere yapılan baskılarda ve ince tram gerektiren baskılarda kullanılır.
Sivri Uçlu Rakleler
Tam ve yarı otomatik serigrafi baskı makinelerinde kullanılır. Bu rakleler elle yapılan baskılarda kullanılacak olursa rakle elek yüzeyine tam dik kullanılmalıdır.
Kenarları Yuvarlatılmış Rakleler
Kalın boya film tabakası ve örtücü boya gerektiren yüzeylere yapılan baskılarda kullanılır.
Bir Kenarı Dik Öteki Kenarı Eğri Rakleler
Cam, seramik ve metal yüzeylere yapılan baskılarda kullanılır.
Yuvarlak Uçlu Rakleler
Çok emici ve fazla boya verilmesi gereken tekstil yüzeylere yapılan baskılarda kullanılır.

İyi Bir Raklenin Özelliği
Solvent ve temizleme maddelerine karşı dayanıklı olmalıdır. Ağız yapısı düzgün ve aşınmaya karşı dayanıklı olmalıdır. Uzunluğu baskı alanından 2-3 cm. kadar büyük olmalıdır. Raklenin ağız kısmındaki yıpranma bileme ile giderilmelidir.

Uygun Rakle Seçimi
Rakle seçiminde baskı materyalinin şekli, cinsi, materyal üzerinde oluşturulmak istenilen boya kalınlığı gibi noktalara dikkat edilir. Bu amaçlar doğrultusunda rakle lastiği seçimi yapılır. Raklenin sap kısmı alüminyum ve ahşaptan yapılmaktadır. 40 cm ve üzeri boyutlarda raklelerde alüminyum saplar tercih edilmektedir. Standart baskılarda kullanılacak rakle kalınlıkları 6, 7, 8 mm özel ve büyük boyutlu işlerde ise 10 mm kalınlıkta lastikler kullanılır. Yine raklelerde 35, 50, 55, 60, 65, 70, 80, 85, 90 shore sertlikte lastikler kullanılır. Örneğin tramlı serigrafi baskılarında 120-165 T tipinde ipek ise 65-70 shore sertlikteki rakle lastiği en iyi sonucu verir. Rakle lastiği sarılarak kolay taşınmaktadır.

Rakle lastiği
Rakle tutacağı (sapı)
Rakle Lastiğinin Bakımı

• Rakleler üzerinde boya ile bırakılmamalıdır.
• Rakleler temizlenirken daima yumuşak bez kullanılmalıdır.
• Rakleler yatay olarak saklanmalıdır.
• Lastik ve kauçuk kısım hiçbir yere değmeyecek şekilde raflara yerleştirilmelidir.
• Ağız keskinliğini kaybeden rakle lastikleri bilenmeli yada değiştirilmelidir.
• Depo ortamının sıcaklığı 18˚C ile 24˚ C arasında olmalıdır.
• Temizliği yapılan rakleler mümkünse 24 saat içinde bir sonraki işlem için kullanılmamalıdır.
•  

İşlem Basamakları	Öneriler
İşe uygun rakle seçiniz.	Baskı yüzeyine uygun olarak rakle lastiği seçiniz. Rakle boyunun işe uygunluğuna dikkat ediniz. Rakle ağız yapısının düzgünlüğüne dikkat ediniz.
Pozaya göre işi yerleştiriniz.	Baskı malzemesinin pozalara tam olarak temas etmesine dikkat ediniz.

• Mürekkebi havuza dökünüz ve elek üzerine yayınız.
• Mürekkebi elek üzerine baskı alanının dışına rakle boyu kadar dökünüz.
• Baskı alanına kesinlikle mürekkep dökmeyiniz.

Rakleyi çekerek baskı yapınız.	Rakleyi iki elinizle kavrayınız. Rakleyi 45 ile 75 derece arası eğimle sürekli aynı basıncı uygulayarak çekiniz.
Basılan işi kontrol ediniz.	Basılan işi kontrol ederek sorun yoksa baskıya devam ediniz.

Değerlendirme Ölçütleri	Evet	Hayır
Uygun rakle seçtiniz mi?
Pozaya göre işi yerleştirdiniz mi?
Mürekkebi havuza döktünüz mü?
Elek yüzeyine mürekkebi yaydınız mı?
Rakleyi çekerek baskı yaptınız mı?
Basılan işi kontrol ettiniz mi?

Faaliyet değerlendirmeniz sonucunda “Hayır” ı işaretleyerek yapamadığınız işlemleri tekrar ediniz.
Tüm işlemleri başarıyla tamamladıysanız bir sonraki faaliyete geçiniz.

ÖĞRENME FAALİYETİ–4

 
Çevrenizde bulunan serigrafi atölyelerini gezerek baskı yaptıkları malzeme üzerindeki mürekkebi hangi yöntemlerle kuruttuklarını, kurutma yöntemi tesbitinde nelere dikkat ettiklerini araştırınız. Topladığınız bilgileri sınıftaki arkadaşlarınızla paylaşınız.
KURUTMA
Serigrafi baskıda mürekkebin kuruma işlemi, içersindeki sıvı fazın ortamdan uzaklaşıp pigment tabakanın baskı malzemesine tam olarak yapışmasıyla gerçekleşmektedir. Yüzeye ince sürülmüş bir boya tabakası 10 dakikada kururken boya kalınlığının artması ile kuruma süresi uzamaktadır. Kuruma esnasında boya yüzeyine temas olmamasına dikkat edilmesi gereklidir. Seçilecek kurutma yöntemi baskı malzemesine uygun olmalıdır.
Kurutma Makineleri
Hareketli bant sistemine bağlı olarak sıcak hava üfleme sistemine göre çalışırlar. Yarı otomatik makinelere eklenerek bir köprü oluşturabilme olanağı sunarlar. Isınma bölgesi istenilen bölgeye uygulama yapma olanağı sağlar. Her bir ısı modülü sınırsız değişken ve tam ısı kontrolü ile ayrı ayrı kontrol edilir. Yüzey tabakasındaki her noktaya aynı oranda ısıyı dağıtır ve içerdeki gazın dışarı çıkması için yüksek hızlı hava akımı uygulanır.
Taşıyıcı bant üzerindeki yüzey sabitliği bandın altındaki vakum tutucusu tarafından sağlanır. Solvent yüklü hava, modül tavanına yerleştirilen motor fanıyla egzos edilmiştir. Maksimum 80 ˚C´nin üstündeki ısıyla yapılan kurutmalarda taşıma bandının hızıyla ayarlanarak istenilen verim elde edilir. Soğutma sistemi, hava dolaşımını sağlayan modüler yapı ve hava filtresinden oluşmuştur. Egzos fanı taşıma bandına bağlı olarak otomatik çalışmaktadır. Taşıma bandına bağlı olan egzos fanı arızalandığında ısıtma rezistansı otomatik olarak kapanarak havalandırma sistemi devreye girer. Bu şekilde kurutma gerçekleşir.


Kurutma Yöntemleri
Serigrafi hızlı bir çalışma gerektirdiğinden bu hıza uygun iyi bir kurutma sisteminin olması gerekir. Baskıların kuruma süreleri kullanılan mürekkebin cinsine ve kurutmanın yapıldığı odanın nem oranına göre değişir. Bir genelleme yapılırsa serigrafi mürekkeplerinin cinslerine göre kuruma süreleri 10 dakika ile 12 saat arasında değişir. İnce sürülmüş bir film tabakasının kuruması 10-15 dakika arasındadır. Bu süre boyanın cinsine göre değiştiği gibi boyanın kalınlığı arttıkça kuruma süresi uzamaktadır. Kuruma esnasında baskıların hiçbir yüzeyle temas etmemesine ve baskı kâğıtlarının kırılmamasına dikkat etmek gerekir.
Izgara Yöntemi
Ahşap çıtalardan yapılan çerçevelere, ızgara şeklinde ipler gerilir. Bunlar üst üste konarak basılı gereçler üstünde kurutulur. Bu ızgaraların tamamı, ahşap çıtalardan da yapılabilir.
Asma Yöntemi

En ucuz ve en basit kurutma sistemidir. Gerilmiş bir tele kâğıtları asmak için kullanılacak tahta veya metal mandalların geçirilmesiyle oluşturulmuş kolay bir sistemdir. Küçül ve orta boy baskılar için ideal olup büyük boy baskılar için çift mandal kullanılması gerektiğinden poroblem çıkarabilir.
İp yöntemi
Raf Yöntemi
Yaygın olarak kullanılan bir yöntemdir. Bir taşıyıcı ayak sistemi ve buna bağlı metal çerçeve ve tel ızgara tepsilerden oluşur. Bu ızgaralar, kurutma sistemi bitip baskılar toplandıktan sonra, yukarı kaldırılarak aracın daha az yer kaplaması sağlanır. Ayrıca kurutma süresini kısaltmak için, nesnelerin üzerine bir vantilatör ya da ufak klima ile hava akımı verilebilir.



Metal yaylı raf yöntemi
Kurutma Dolabı
Günümüzde profesyonel olarak çalışan işletmelerin kullandığı bir sistemdir. Kurumanın hızlı ve düzenli gerçekleşebilmesi için sıcak hava üflemeli orarak çalışmaktadır. Üflenilen havanın sıcaklık derecesi ayarlanabilmektedir. Baskısı biten işler makinenin raflarına yerleştirilerek kuruma gerçekleştirilir.
Takoz Yöntemi

Basılı materyaller cam ya da metal tabakalar arasına ahşap ya da madeni takoz konularak kurutulur. Kurutma işleminde basılan iş üzerine takoz temas etmemelidir.
Takoz yöntemi
Fırınlama
Serigrafi baskı sisteminde porselen, cam ve seramik gibi yüzeylere yapılan baskılarda mürekkebin fırınlanarak kuruması gerçekleşir. Baskı materyallerinin ham maddeleri farklı olduğundan kurutma işleminde kullanılan ısı miktarları da farklıdır. Fırınlama işleminde ısı miktarı yavaş yavaş artırılmalıdır. Ortalama olarak cam mürekkebin 500-550˚C, porselen mürekkebin 800-850˚C, seramik mürekkebin 750˚C de pişirilmesi gerekir.


UYGULAMA FAALİYETİ

İşlem Basamakları	Öneriler
İşe uygun kurutma sistemi seçiniz.	Basılan işe ve kullanılan mürekkebe uygun kuruma yöntemini belirleyiniz. Kurutma yerinin temizliğine dikkat ediniz. Ortamın havalandırılması ve sıcaklığına dikkat ediniz.
Basılan malzemeyi kurutma düzeneğine koyunuz.	Kurutulacak malzeme üzerindeki mürekkebe temas edilmemesine dikkat ediniz. Kurutulacak işlerin taşıma işleminde el temizliğine dikkat ediniz.
Mürekkebin kurumasını bekleyiniz.	Mürekkebin kuruma süresine dikkat ediniz. Kurutma yapılan yeri havalandırınız. Ortamın ısısına dikkat ediniz.

KALIP TEMİZLİĞİ
Serigrafi baskı sisteminde baskı işi bitmiş kalıp temizlenerek yıpranana kadar tekrar tekrar kullanılabilir. Kalıbın ömrünü uzatmak için dikkat edilmesi gereken önemli noktalardan biri de iyi bir şekilde temizlenmesidir.
Kalıp Üzerindeki Mürekkebin Alınması

Serigrafi baskı sisteminde baskı yapıldıktan sonra kalıp üzerindeki fazla mürekkep bir spatula ile toplanarak kutusuna konulur. Mürekkep su bazlı ise kalıp bol su ile yıkanarak, değilse kendi tineri ile silinerek temizlenir. Kalıp ve rakle üzerinde kesinlikle mürekkep kalıntısı bırakılmamalıdır. Kenara yapıştırılan bantlar da iz yapmaması için eritgenli pamuklu bez parçasıyla silinmelidir. Elek üzerindeki emülsiyon ve mürekkepler iz bırakmayacak şekilde temizlenmelidir. Solvent bazlı mürekkeplerin temizlenmesinde yavaşlatıcı veya normal tiner kullanılır.
Normal ve yavaşlatıcı tin
İpek Üzerindeki Görüntünün Silinmesi
Kalıp üzerindeki görüntünün silinmesi için çeşitli firmaların üretimini yaptığı emülsiyon sökücülerden faydalanırız. Emülsiyon sökücüler toz, jel ve sıvı olarak kullanıma sunulmuştur. Mürekkebi alınmış ve ıslatılmış kalıbın iki yüzüne de fırça ile emülsiyon sökücü sürülür. 5 dakika kadar bekletilerek basınçlı su ile yıkanır. Yumuşamış emülsiyon tazyikli suyun etkisiyle elek üzerinden ayrılır.
Emülsiyon Sökücü
Kalıp üzerindeki emülsiyonun yumuşayarak sökülmesini sağlayan çeşitli firmaların üretimini yaptığı jel, toz ve sıvı emülsiyon sökücüler bulunmaktadır. Emülsiyon sökücü ipeğe zarar vermemelidir.

Sıvı ve jel emülsiyon sökücü
Gölgelerin Silinmesi
Emülsiyon temizliği yapılan elek kontol edilerek üzerinde kalmış olan lekeler çeşitli firmalarca üretilmiş gölge gidericilerle temizlenmelidir. Bu iş için eldiven ve fırça kullanılması gerekir. Fırça ile eleğin iki yüzüne sürülerek tavsiye edilen süre kadar bekletilmesi gerekir. Uzun süre bekletilmesi durumunda ipeği tahriş eder. Kalıp basınçlı su ile yıkanarak kurumaya bırakılr. Gölge siliciler çok asitik yapıya sahip olduklarından dikkatli çalışılması gerekir.

Gölge Giderici


Mürekkeplerin ve emülsiyonların ipek üzerinde bıraktıkları, leke ve gölgeleri yok etmekte kullanılır. İpek üzerindeki mürekkep ve emülsiyonlar temizlendikten sonra ipekte kalan gölgeleri temizlemek için fırça yardımıyla her iki yüzeye gölge giderici sürülerek kullanılır.



UYGULAMA FAALİYETİ

İşlem Basamakları	Öneriler
Kalıp ve rakle üzerindeki fazla mürekkebi alarak kutusuna koyunuz.	Rakle veya spatula ile fazla mürekkebi elek üzerinden alınız.
Elek üzerindeki mürekkebi temizleyiniz.	Kalıp üzerindeki mürekkebi alt ve üstten kendi tineri ile silerek temizleyiniz. Kalıp üzerinde mürekkep lekesi bırakmayınız. Şeffaf bantları da temizleyiniz.

Kalıp üzerindeki bantları temizleyiniz.	Isı ile bantlar kolay çıkacağı için saç kurutma makinesi kullanınız.
Kalıp üzerindeki emülsiyonu temizleyiniz.	Uygun emülsiyon sökücü kullanınız. Emülsiyon sökücüyü fırça ile eleğin iki yüzüne sürünüz. Birkaç dakika bekledikten sonra tazyikli su ile eleği yıkayınız.
	Gölge gidericiye elle temas etmeyiniz.

Elek üzerinde kalan gölgeleri temizleyiniz.	Ortamı iyice havalandırınız. Mutlaka eldiven kullanınız. Fırça ya da beze gölge giderici dökerek eleğin her iki yüzeyine de sürünüz. Birkaç dakikadan sonra tazyikli su ile yıkayınız.
Kalıbı kurutarak saklayınız.	İpeğin zarar görmemesi için kalıbı dikkatlice kurutunuz. Kalıbı dik olarak saklayınız.

KAYNAKÇA

• meb.gov.tr
• AKIN B. Akgün, Tramlı Serigrafi Baskı Temel Kavramları İzmir 1992.
• ATEŞ Hatice, MÜTEF Bitirme Tezi, İstanbul 2001.
• GERÇEK Selehattin, Serigrafi Tekniği, İstanbul 1983.
• GÜLYERİ Dursun, Yayınlanmamış Ders Notları.
• KALE Ayşegül, MÜTEF Yüksek Lisans Tezi, İstanbul 1997.
• KANSU Niyazi, GÜTEF Elek Baskı Teknolojisi Ders Notları, Ankara 1996
• 
  
• KIZILGÜN Bilgin, Ayrıntılı Serigrafi Teknikleri, 1996.
• SÖZEN Muharrem, MÜTEF Yüksek Lisans Tezi, İstanbul 2001.
• TEPECİK Adnan, Baskı Teknikleri, Ankara 1999.

Baskı çeşitleri:

Kanserojen Madde içermeyen , Ekolojik Boyalar ile yapılan bir Baskı türüdür...


Emprime baskı sektöründe kullanılan boya cinsinden ismini alır. Pigment boya patı ve ana boya ile oluşturulan su bazlı bir boyadır. Kalitesi yüksek ve kullanıcıyı rahatsız etmeyen tuşesiz bir ürün verir. Kullanımı orta zorluktadır. Fotograf baskıda genellikle kullanılan boya cinsi pigmentdir. Kalıp aşamasında ipek seçimi pigment boyaya göre seçilmeli tramlı desenlerde kalıp tıkanmaları dikkate alınmalıdır. Kaliteli bir baskı için ısı, zemin, kalıp ve boya tercihinde dikkatli olunursa meydana gelecek aksilikler önlenebilir.


Kristal Camlardan ve Alüminyumdan Üretilmis ; Çesitli Sekil , Boyut ve Renklerden Olusan Materyaller Kullanilarak , Desen Elde Edilmekte ve Transfere Hazir Halde Müsterilere Sunulmaktadir... Örme veya Dokuma Bayan ve Çocuk Gruplarinda daha çok kullanilan bu ürün grubu, istenildiginde Ayakkabi , Çanta ve Ev Tekstilinde de Rahatlikla Kullanilabilir...


Farklı Teknik Yöntemler İle Oluşturulan Desenler Transfer Hale Getirilip Direkt Ürün Üzerine Preslenir.
Uygulanan Alanlar; Çorap, İç Çamaşırı, Forma, Spor Kıyafetler v.b.


Süblime baskı tekniği Bilgisayar ortamından kağıda yazdırılır gibi kumaş üzerine yazılma sistemidir. Uygulanacak kumaşın polyester karışımı yüksek olması gerekmektedir Yeni teknolojilerde renkli zemin üzerine Beyaz renk uygulaması da vardır. eskilerde Beyaz rengi basmıyordu zeminden kalıyordu. Numune çalışması için oldukça kullanışlı ama seri imalatta yüksek maliyetlidir bu yüzden pek tercih edilmez. Ayrıca çok yumuşak ipliği boyalı gibi olur.


Hologram Folyalarının, Bilgisayar Destekli özel Makinelerde kesilerek , Motif Haline Getirilmesi Sonucu Oluşmaktadır... Çeşitli Şekil ve Renklerden oluşan Hologram Materyalleri ile , Hayal Gücünüzün Sınırlarını Zorlayarak istediğiniz Deseni Elde Edebilirsiniz...


Parça baskı, kesilmiş giysi parçalarının ya da giysilerin üzerine baskı yapılmasıdır.
Çorap, külotlu çorap, eldiven, tişört, kazak, hazır giysi halinde basılabilirler. Astarlı ve vatkalı giysilerin basılması zordur.
·Daha özel efektlerin elde edilmesi
·Mamulun beyaz ve düz renkli stoğu, moda desenlere göre basılarak piayasaya sürülebilmesi
·Konfeksiyonda fire olacak kumaşlar basılmadığı için boyarmadde tüketiminin az olması.
·Emeğin yoğun olması
·Her tür boyarmaddenin uygulanamaması (yıkama gerektirmediği için pigment boyarmadde tercih edilir.)
·Baskı konfeksiyon işletmesinde yapılmıyorsa ayrıca nakliye gerektirmesi.


1.parça şablon baskı makineleri
2.yarı otomatik masa baskı makineleri veya elbaskı makineleri
3.transfer baskı presleri
4.flok baskı makineleri


Parça Şablon Baskı Nedir?
Kesilmiş giysi parçalarının şablon baskı prensibi ile basılması,

-el baskı
-masa baskı ya da
-özellikle giysi parçaları için geliştirilmiş karosel tip(ahtapot) parça baskı makinelerinde gerçekleştirilmektedir.

A) Masa Şablon Baskı:

-Masa baskıda, giysinin arka tarafına pat geçebileceği için, yalnızca kesilmiş giysi parçalarının baskısı yapılabilir.
-Burada giysi parçaları, baskı masasına iğnelenir veya yarı otomatik sistemlerde blankete yapıştırılır.
-Baskıdan sonra, giysi parçaları konveyör bantlı kurutucuya alınır ve fikse edilir.

B) Karosel Şablon Baskı:

Şablon baskı prensibine göre geliştirilmiş döner tip baskı makineleridir. Bunlarda, hazır giysilerin basılması da mümkündür. Karosel baskı makinelerinde giysilerin giydirilebileceği kollar vardır. Giysiler buralara takılır, şablonlar yerleştirilir ve sabitleştirilir. Manuel olanların elle, otomatik olanların da otomatik olarak rakle ile boya aktarma işlemi tamamlanır.
Sonra şablonlar pnömatik olarak kaldırılır ve giysilerin yerleştirildiği kollar bir şablon ilerler. Tekrar şablonlar indirilir ve ikinci renk basılır. Bu işlem şablon veya renk sayısı kadar tekrarlanır.
Basılan parçalar makineden alınıp, fikse için polimerize makinesinde uygun sıcaklıkta kurutulur. Kurutma işlemi için, parçaların otomatik olarak makineden çıkarılıp kurutucuya sokulduğu bir model yer almaktadır. Basılan parçalar kurutucudan konveyör bant üzerinde taşınmaktadır. Fikse işlemi burada tamamlanmaktadır.



Lazer baskı bir nevi yakma işleminden olusan baskı türüdür. Kumaş üzerindeki boya yüzeyi lazer makinası tarafından tahrip edilerek hazırlanmış olan şablon kumaş üzerine geçirilir ve ortaya doğal görünümde tuşesiz bir baskı çıkar. Lazer baskı makine maliyetinin yüksek olması ve zaman olarak diger baskı türlerinden daha uzun süreçte ürün çıkması sebebiyle pahalıdır. Lazer baskı deri ve ayakkabı sanayiinde de kullanılabilir.




Bu usulde sanatkarın becerisi büyük rol oynar. Boya, pistole(tabanca)ile , kumaşı örten şablon üzerinden püskürtülerek uygulanır. Şablon, basılacak kumaşın üzerine konur, basmacı boyayı püskürtür. Çok kez boya gider, çok güzel dalgalı efektler elde edilir. Sakıncası , boyanın sis halinde dağılması, şablonların kirlenmesidir. Bu nedenle fırçalı baskıya gidilmiştir. Bunda pistole yerine fırça geçer, şablonlar kirlenmez.


İki farklı liften karışık dokumalarda kimyasal maddelerin basılmasıyle bu liflerden biri desene göre ayrışır. Böylece saydam görünümde örgü ve danteli andıran desenler elde edilir..
Kimyasal madde baskısı yerine, rezerve basılarak bütün kumaş kimyasal madde etkisi altında bırakılabilir.Selulozik ve seluloz-sekunder asetattan karışık dokumalarda bu sonuncusu benzoil-super oksitle ayrışıma ugratılabilir. Selulozik ve poliamid veya poliester karışımlı kumaşlarda selulozik kısım alimuyum sulfat ile ayrıştırılabilir.


Dört ana renkli baskıya (CMYK) denir. Fotoğraf baskılar CMYK ile basılır dolayısıyla fotoğraf baskılara trigromi baskı denir.


penye kumaşlara sim baskı yapmak için hangi yapıştırıcıdan faydalanmak gerekir.


Plastik baskı adını boyanın cinsi olan plastik boyadan alır. Kalite olarak diger baskı türlerinden daha zayıf ve uygulanması kolay olanıdır. Kumaş üzerinde tuşe olarak hissedilir seviyede boya kalır. Diğer baskı türlerine nazaran uygulanması kolaydır. PVC içerikli boyalar kansorejen risk tasıdığı için son zamanlarda pek tercih edilmemesine rağmen fiyatlarının ucuzlugu sebebiyle tercih edilir.


Aşındırma baskının amacı boyalı bir kumaşın rengini basılı alanlarda tahrip etmektir yani aşındırmak.Basılı alanlarda zemin boyasının tahribi ile beyaz figürler oluşur buna BEYAZ AŞINDIRMA (Aşındırma Beyaz) denir.Eğer baskı patı içine farklı renkte boyarmaddeler ilave edilirse basılı alanlarda renkli figürler oluşur buna da RENKLİ AŞINDIRMA denir.




Varak baskı ısıl işlemle kumaş üzerine tranfer yapılmasıdır. Varak uygulanacak desen varak patı kullanılarak kalıp ile(el uygulanmasıda mümkündür) kumaş üzerine basılır. Yeterli basınç ve ısı verildiğinde varak yapragındaki parlak yüzey kumaş üzerine geçer. Ayrıca kendinden yapışma özelliği olmayan mutlaka transfer olacağı tutkal bir zemin gereken üründür.Kaliteli varak kalınlığından anlaşılmaz.Kolay uygulanmalı,kolay açılmalı,yıkama haslığı yüksek olmalıdır.


Ofset baskı
Film yüzeyindeki tram diye adlandırdığımız noktaların kalıp yüzeyinde oluşturdukları grenler, merdaneler vasıtası ile taşınan mürekkeplerle dolarlar. Dolan noktalar, mürekkebi bir diğer kazan üzerindeki blanket adı verilen kauçuğun üzerine, kauçuk da kağıt üzerine transfer eder.
Ofset baskı tekniği 2 farklı çeşidi vardır; tabaka ve web ofset teknikleridir.

Tabaka ofset
Özel emülsiyonla hassaslandırılmış kalıp ışıkla pozlandırılarak film üzerindeki siyah alanlar, kalıp üzerine ışıksız bırakılır. Diğer şeffaf alanlar ise ışığa doyurularak pişirilir. Daha sonra bu kalıp üzerindeki ışık olmayan yüzeyler banyo sırasında emayesini dökerek, boya kabul edecek emisyon oluşturulur. Oluşan emisyon su tutmadığından merdanelerden gelen boyayı tutar ve kauçuk üzerine aktarır. Blanket ise, üzerindeki boyayı aldığı gibi kağıt üzerine verir. Böylece film üzerindeki noktalar aynen kağıt üzerine mürekkep rengine göre geçmiş olur. Günümüzde ofset baskı 4 ana renk üzerinden yapılmaktadır. Trigromi baskı adını veririz.

Forma Baskı Yöntemi 
Kitap-Katalog vb gibi çok sayfalı işlerde kullanılan bir tekniktir. Kağıdın katlanması durumunda sayfaların birbirlerini takip eder ve harman işleminin azaltır. Ayrıca birbirini karşılayan sayfalarda olabilecek birbirini tamamlayan ve devamı olan resimlerin aynı renk tonunda devam etmesini sağlar.

Normal Revolta Baskı Yöntemi 
4 Kalıpla 4 renk baskı yapılarak makine ebadına uygun formatlarda kağıdın önünün ve arkasının basılması tekniğidir. Hem basılacak kalıp sayısının, hem de makine ayarlarındaki kaybedilecek zamanlardan tasarruf sağlar.

Kağıdın makinedeki hareketi makas adını verdiğimiz aparatların kağıdın geniş yüzünü tutarak diğer baskı ünitelerine taşıması şeklindedir. Kağıdın makaslar tarafından tutulan kısmına "Makas"adını vermekteyiz.

Ayrıca kağıt üzerindeki baskıların aynı yere basılabilmesini sağlamak amacıyla kağıt, makas tarafından alınmadan hemen önce ayarlayan "poza" adını vermekteyiz. Normal revolta baskıda kağıdın makası değiştirilmeden yapılan baskı şeklidir. Aynı poza ve aynı makas ile kağıdın önünün ve arkasının basılması işlemidir.

Etek-Makas Revolta Baskı Yöntemi 
Makasların tuttuğu yer makas, poza aparatlarının çektiği yer pozadır. Makasların tuttuğu yerin arkasında kalan kenara"Etek" Pozanın çektiği yerin karşısında kalan kenara ise "Karşı Poza" denilmektedir.

Bu baskı tekniğinde amaç yine aynıdır. 4 kalıpla önüne ve arkasına bir seferde renkli baskı yapılmaktadır. Yani amaç ve elde edilen sonuçlar revolta tekniği ile aynıdır. Farklılığı yalnızca yöntemdedir. Bu sefer kağıt takla attırılarak eteği-makas olacak şekilde basılır. Poza gene sabittir. Karşı poza ise çoğunlukla ön+arka baskılarda öndeki basılı materyalle arkaya basılanların aynı ayarda basılması için kullanılan bir aparattır.


Web ofset baskı(rotasyon baskı) 

Web ofsetin (rotasyon baskının) en büyük özelliği BOBİN halinde sarılmış olan kağıda baskı yapma özelliğinde olmasıdır.

Baskı sistemi olarak , web ofset makinelerin tabaka halinde baskı yapan düz ofset makinelerinden kağıdı kullanış yönü (tabaka/rulo) hariç pek farkı yoktur. Web ofsetin en büyük özelliği hem teknik hem de ticari oluşudur. Ancak, bazı rotasyon uzmanları tabaka ofsetten daha iyi sonuç alındığına inanmaktadır. Boya transferi yapılan kağıt 110-140 dereceden geçerek birden +13 dereceye düşen bir ısıyla inen şoklanmakta ve sonunda kağıt, boyanın ani kuruması neticesinde parlaklık kazanmaktadır. Katlama hunisine gelmeden önce silikon haznesinden kağıt emisyonu silikondan geçmektedir. Dolayısıyla parlama bu noktada + değer kazanmaktadır.

Bu makinelerin özelliği harmanlama,kesme gibi ek makineler eklenerek işi daha hızlı biçimde yapabilirler.
Web sisteminde her ünite iki kalıp ve iki kauçuk kazandan ibarettir. Baskı kauçuktan kauçuğa olur. Bobin halindeki kağıt iki kauçuk arasından geçerek bir kauçuk üst, diğer kauçuk alt tarafın baskısını gerçekleştirir. Böylece kağıdın her iki yüzü de basılmış olur.
Web ofset mürekkeplerinin en önemli özelliği kurumadır. Demek ki, sıcakta sabitleşen mürekkep kullanılmalıdır. Bunun için son baskı ile katlama arasında kurumayı sağlamak için fırın veya tüneller kullanılmalıdır.







Ofset baskı

Ofset baskı

Ofset baskı, 1904 yılında, Amerikalı Ira W. Rubel tarafından bulunmuş, genellikle (teneke ofset hariç) kâğıt yüzeyine baskıda kullanılan baskı tekniği. Günümüzde kitapların, gazetelerin, dergilerin, broşürlerin, faturaların, kartvizitlerin ve karton ambalajların basımında kullanılır.

Ofset Baskı Makinasının Kesiti
Ofset sistemi aslında taş baskı sistemine benzer, ancak kalıp üzerindeki yükseklik farklarından yararlanmaz. Kalıp yüzeyi düzdür. (Yüzey üzerinde çok küçük bir emülsiyon tabakası kalınlığı farkı vardır ancak bu kalınlık görüntü oluşturmada etkin değildir) Kalıp yüzeyinde iş olan yani basılacak alanlar ve iş olamayan basılmayacak alanlar vardır. İş olan yani basılacak alanlar emülsiyon tabakasıyla kaplıdır. İş olmayan alanlarda ise emülsiyon tabakası yoktur. İş olan yerler mürekkebi, iş olmayan yerler ise suyu tutar. Burada su ve mürekkebin birbirine karışmaması prensibinden faydalanılır. Böylelikle iş olan yerlerde bulunan mürekkep baskıyı gerçekleştirir. Diğer alanlarda mürekkebi iten su olduğu için o bölgelere baskı uygulanmaz.

Kalıp hazırlama
Günümüzde artık kalıp aşamasında ara eleman olan film kalkmış ve dolaysız olan bilgisayardan kalıba pozlandırma (CTP) tekniği kullanılmaktadır.

Ofset baskı için kalıp hazırlamanın temel mantığı, baskı yapılacak alanların görüntüsünün kalıp üzerinde yaratılmasıdır. Bu işlem için kullanılan filmde basılacak alanlar ışığı geçirmeyecek şekildedir. Baskı sırasında mürekkep tutmayacak alanlar ise şeffaftır ve pozlama ile ışığa maruz kalırlar. Alüminyum kalıpta ışıktan etkilenen alanlar çürüyerek banyo sırasında atılırlar. Bu alanlarda suyu tutan gözenekler kalır.

Ofset Baskı sisteminde suyun boş alanlarda tutunmasının nedeni; bu bölgelerin üzerinde suyu tutan mikro gözeneklerin olmasıdır. Mürekkebin tutunduğu alanlar ise son derece düzdür ve bu yüzeyde su tutunamaz.

Ofset baskı sisteminde üç silindir vardır. Bunlar kalıp silindiri, Blanket silindiri ve Baskı silindiridir. Kalıp kazanın üzerinde kalıp bulunur. Kalıp döndükçe mürekkep ve nemlendirme merdaneleriyle temas eder. Kalıp üzerinde görüntü düzdür. Blanket merdanesi üzerinde esnek kauçuk bulunur. Baskı, kalıbın baskı meteryaline değil kauçuğun baskı meteryaline temasıyla sağlanır. Kauçuk üzerinde görüntü tersttir. Baskı meteryali blanket ve baskı kazanları arasından geçer ve baskı gerçekleşir.




Resim Baskı Teknikleri

Fırça Baskısı :
Fırçanın kağıt üzerinde bıraktığı kendi biçimine benzer şekillerden yararlanılarak yapılır. Bu teknikte kullanılan araç ve gereçler sulu boyada kullandıklarımızın aynıdır. iyi bir fırça baskısı yapabilmek için önce fırçayı kağıt üzerine basma alıştırmaları yapmalıyız. Samur kıllı sulu boya fırçaları suda toplanır ve ucuna doğru sivrileşir. Bu tür fırçaların izleri su damlasına benzer. Değişik biçim ve yapıdaki fırçalar da hoş görünüşlü izler bırakabilir.

* Fırça baskısı alıştırmaları şu şekilde yapılır.
Sulu boya, fırça ile sulandırılıp kılları iyice boyaya yedirilir. Resim kağıdı üzerine fırça kıllarının önce ucu sonra hepsi yavaş yavaş basılır. Daha sonra fırçayı kağıttan, en sonra ucu kalkacak şekilde ayırmalıyız. Böylece fırça kıllarının ucu koyu, diğer kısmı da açık renk boya izi bırakır. Bu da fırça baskısının güzel taraflarından biridir. Değişik fırça biçimleri ile bu alıştırmalara devam edilip el alışkanlığı sağlanmalıdır.

* Fırça baskısı ile bir kağıt yüzeyi şu şekilde süslenir:
Resim kağıdının düz olan yüzü, yapacağımız motife uygun olarak geometrik şekilde bölünür. Bölümlere ayırma işi, kurşun kalemini hafif bastırarak cetvelle yapılır. Alıştırmalarda bulup beğenilen motiflerden biri ya da birkaçı bu yüzeye uygun aralıklarla serpiştirilir. Fırça izleri yan yana sıralanabileceği gibi, daireler meydana getirebilecek şekilde bir merkez etrafında da toplanabilir. Bu geometrik şekillerin dışında değişik biçimlerde süs resimleri, çiçekler, böcekler de yapılabilir. Çalışmalar ilerledikçe herkes kendine özgü biçimler ve çalışma şekli bulur. Fırçaya değişik iki rengi sürerek bir defada, çok renkli basmak akla gelebilir. Değişik renkli çalışmalarda fırçayı her renk için ayrı ayrı yıkayıp renklerin temiz kalmasına dikkat etmeliyiz.

Patates, turp, havuç, elma baskısı :
Bu baskı türünde patates, yer elması, havuç, turp, soğan gibi sebzeler kalıp olarak kullanılır. Teknikleri hemen hemen birbirine benzer. Bunlardan patates en çok kullanılan ve adı geçen bir sebzedir.

* Patates baskısı için gerekli araç ve gereçler şunlardır:
- Yapacağımız örgeye (motife) uygun büyüklükte düzgün bir patates.
- Ucu sivri, keskin bir bıçak (maket bıçağı)
- Resim kağıdı
- Kopya ve kurşun kalemi
- Sulu boya ve fırçası
- Bir bardak su

Önce yapılacak şekil, bir kağıt üzerine tasarlanır. Bu örge (motif) çiçek, hayvan, eşya ya da geometrik bir şekil olabilir. Yapacağımız şeklin büyüklüğüne uygun olarak patates düzgünce ortadan kesilir. Kesilen yüzey üzerinde hafif bir ıslaklık görülür. Bu ıslaklığı kurutma kağıdı ile almalıdır. Sonra baskısını yapacağımız örge (motif), patatesin kesilen yüzüne kopya kalemi ile çizilir. Daha sonra da basılacak kısımlar kabarık kalacak şekilde maket bıçağı ile patates oyulur. Yüksekte kalan kısımlar sulu boyayı fazla sulandırmadan fırça ile boyanır. Bu boyama, yapılan (motifin) gereğine göre birkaç renkte de olabilir. Patatesin boyalı yüzeyi kağıdın üzerine oynatmadan bastırılır ve kaydırmadan çekilir. Eğer bu baskı türü ile kağıdın tümü süslenecekse, aynı fırça baskısında olduğu gibi basılacak kısımların yeri kurşun kalem ile hafifçe işaretlenir.
Aynı şekilde yer elması, havuç, turp gibi sebzelerden de yararlanmak mümkündür. Soğanla yapılan baskı resimlerinde ise soğanın katları ve doğal yapısı önemlidir. Düzgünce kesilen soğanın yüzeyi kurutma kağıdı ile kurutulup, sulu boyayla da boyanır. Patates baskısında olduğu gibi basılan soğan kalıbı izleri renk dalgaları halinde kağıda aynen geçer.

Yaş sebzelerle yapılan kalıpları hemen kullanmak gerekir. Çünkü kesilen sebzeler çabuk kururlar ve yapılan kalıplar suların çekilmesi nedeniyle büzülüp küçülerek kullanılmaz duruma gelirler. Eğer aynı kalıpla geniş yüzeyler yapmak ya da başka bir zamanda da kullanmak gerekecekse o zaman yaş sebze yerine şişe mantarı ya da lastik yüzeyler kullanılmalıdır.

İplik Baskısı :
Renklerin açıktan koyuya olan değerlerinden yararlanmak ve kağıt üzerinde renk düzenleri elde etmek için yapılan çalışmalardır. iplik baskısı için gerekli olan araç ve gereçler:
- 75-100 cm. uzunluğunda kalınca bir iplik
- Sulu boya ve fırçası
- Resim kağıdı (iki parça)

Çalışma iki kişi ile yapılırsa daha kolay ve daha iyi sonuç elde edilir. Resim kağıdının biri düzgün bir yüzeye konur. Sonra çalışanlardan birinin gerdirerek tuttuğu ipliği, diğeri sulu boya ile boyar. Boyanan ip, resim kağıdı üzerine oynatmadan güzel bir biçimde yayılır. Daha sonra ikinci resim kağıdı iplik arada kalacak şekilde diğerinin üzerine köşe köşeye gelecek biçimde konulur. Bunu yaparken ipliğin ucu dışarıda kalmalıdır. Sonra da kalın kaplı bir kitapla kağıtların üzerine baskı yapılarak iplik, ucundan yavaş yavaş çekilir. iplik tamamen çıktıktan sonra kağıtlar biribirinden ayrılır (Örnek 115).
Aynı çalışmayı birkaç renkle yapmak da mümkündür. Bunun için iplik değişik renklerle kısım kısım boyanır. Ya da ayrı ayrı iplikler ayrı ayrı renklendirilerek kullanılır. Bu şekilde birden fazla renkle yapılan çalışmalarda, her rengi kullanırken fırçayı kesinlikle temizlemeliyiz.

Yaprak Baskısı :
Bitki yapraklarının kalıp olarak kullanılması ile yapılan bir baskı türüdür. Bir yaprağı incelediğimizde alt kısmının damarlı, üst kısmının da düz olduğunu görürüz. Damarlı olan yüzü sulu boya ile boyayıp resim kağıdı üzerine bastırırsak yaprağın şekli aynen çıkar. Bu durumdan yararlanarak yüzey bezemeIeri yapılır. Bol damarlı ve kenarları dilimli olan yapraklarla yapılan baskılar, daha başarılı olur.

Şablon Baskısı :
Karton ya da benzeri kalıplardan yararlanarak yapılan resimlere şablon baskısı denir. Beğenilen bir örgeyi (motifi), resmi, yazıyı çoğaltmak ya da fırça izi bırakmadan boyamak için bu baskı tekniği kullanılır.

* Baskı için gerekli araç ve gereçler:
- İki yüzü parlak katron
- Ucu sivri ve keskin bıçak (maket bıçağı)
- Resim kağıdı
- Guaş boya
- Sünger ya da sert kıllı fırça

Şablon baskılarda başarı sağlamak için kalıbın iyi hazırlanması gerekir. Kalıp olarak seçilen malzeme boyayı çekmemeli ve kuruduğu zaman da kıvrılmamaııdır. Bezir yağı sürülerek kurutulan iki yüzü parlak (bristol) karton, bu şartlara uygundur.

* Şablon baskıda kalıp iki şekilde hazırlanır:
- Hazırlanan resim içi boyanacak biçimde (dişi kalıp).
- Hazırlanan resim dışı boyanacak biçimde (erkek kalıp).

Yukarıda adı geçen kalıplardan hangisi yapılacaksa, önce resmi çizilir. Kalıbın tek parçalı ve dayanıklı olması için resimde şekle uygun bağlantılar yapılmalıdır. Hazırlanan resim, kalıp üzerine kopya edildikten sonra, boyanacak kısımlar keskin çakı ya da maket bıçağı ile oyulup çıkartılır. Daha sonra düzgün bir yüzeye konan resim kağıdı üzerine kalıp toplu iğne ile tesbit edilir. Sert kıllı fırça ya da süngerle çok az sulandırılan guaş boya, seri darbelerle kalıbın boyanacak kısımlarına vurulur. ilk vurulan darbeler fazla boya akıtacağı için, önce gereksiz bir kağıtta deneme yapılmalıdır. Boyama işlemi, boyayı çeşitli tekniklerde püskürtmek yoluyla da yapılabilir.

Linolyum baskısı :
Bu baskı türünde kalıp olarak yer muşambası (Iinolyum) kullanılır. Kalıbın uzun ömürlü oluşu ve saklama kolaylığı bulunuşu nedeniyle diğer baskılardan daha uygundur. Linolyum baskı resimlerinde desen, kompozisyon ve siyah - beyaz etkisi gibi unsurlar çok önemlidir. Onun için bu konularda iyi yetişmeli, bol alıştırmalar yapmalıdır.

Linolyum baskıda kullanılan araç ve gereçler:
- Yer muşambası (linolyum)
- Linolyum bıçakları (ucu keskin bir çakı)
- Matbaa ya da teksir mürekkebi
- İki adet merdane
- Mürekkebi emen mat baskı kağıdı

iş sırasına göre baskının yapılışı :
- Baskısı yapılacak resim ana hatlarıyla şeffaf pergament ya da aydınger kağıdına çizilir. Resmin çizgilerinin iki yüzden gözükmesi için bu cins kağıtları kullanma zorunluluğu vardır.
- Linolyum baskısı için kalıp olarak döşemeye serilen orta kalınlıktaki muşambalar kullanılır. Eski, kullanılmış muşambalar çürük ve dayanıksız olduğu için uygun değildir.

Yapacağımız resimden biraz büyük olarak kesilen muşambanın parlak yüzüne önce aydınger kağıdına hazırladığımız resmin modeli ters olarak yerleştirilir. Sonra model ile muşamba arasına konulan karbon kağıdı vasıtasıyla resim kopya edilir. 3. Muşambayı oyarak kalıp haline sokmak için özel linolyum bıçakları ya da ucu keskin çakı, kunduracı bıçağı gibi aletler kullanılır. Bunlardan en uygun olanı, kesici ağızları çeşitli profillerde olan linolyum oyma bıçaklarıdır.

Oyma işini yaparken sol elle muşamba levha istenilen yönde tutularak çalışma kolaylığı sağlanır. Sağ elle de oyma işlemi yapılır. Baskıdan sonra, oyulan kısımların beyaz, oyulmayan kısımların siyah olarak çıkacağı düşünülmelidir. Ara tonlar sık ya da seyrek tarama çizgileriyle sağlanır.
- Oyma işi bittikten sonra sert kıllı bir fırça ile muşamba iyice temizlenir. Böylece kalıp, oyuklarında kalmış olan pürüzler ve muşamba artıklarından temizlenmiş olur.
- Muşamba düz bir yere tespit edilir, daha iyisi aynı büyüklükte temizlenmiş ve zımparalanmış bir tahta takaza yapıştırılır.
- Elde ettiğimiz bu muşamba kalıp üzerine matbaa ya da teksir mürekkebi yaymak için bir cam levha ile merdaneye ihtiyaç vardır. Mürekkep, cam levha üzerine merdane ile yayılır. Merdane üzerindeki mürekkep, muşamba kalıpta gezdirildiğinde çıkıntılı olan kısımlar boyanır. Eğer merdane yoksa bir fırça ile mürekkeplenebilir.
- Baskı için kullanılacak kağıtlar mat olursa daha iyi sonuçlar alınır. Hatta ikinci, üçüncü hamur teksir kağıtları mürekkebi emdiği için baskıyı daha güzel gösterir. Muşamba kalıp üzerine konan kağıdın üzerinden temiz bir merdane geçirildiğinde boyalı kısımlar kağıda aynen geçmiş olur. Bu çalışma tekrarlandıkça istediğimiz sayıda resim elde etmiş oluruz . Linolyum baskıda, her renk için ayrı kalıp hazırlanarak renkli resimler de basılabilir.


İpek Baskısı (Serigrafi) :
En yeni baskı tekniğidir. Şablon baskısına benzer. Serigrafide şablon olarak ince dokulu ipek bir bez kullanılır. Bir kasnak altına gerilmiş bulunan ipek bezin yüzeyinde, resimde basılmıyacak kısımlar kapatıcı bir madde ile örtülür. Kapatıcı madde kuruduktan sonra kasnağın içine boya konur. Cam sileceğine benzer lastikten bir sürgü (ragle) ile boya ipek kalıp üzerinde gezdirilir. Kalıbın deliklerinden geçen mat yağlı boya alttaki yüzeyi boyar. Her renk için ayrı kalıp ve kasnak hazırlanırsa çok renkli resim basma olanağı sağlanır.

Gravür Baskısı :
Çok eski bir baskı tekniğidir. Bu baskıya çukur baskı da denir. Kalıp olarak çinko, bakır gibi metal levhalar kullanılır.

Gravür baskıda kalıp, iki şekilde hazırlanır : 
a) Aynı linolyum baskıda olduğu gibi, metal levhaya doğrudan doğruya çelik uçlarla resim kazınarak yapılır.
b) Metal üzerindeki resmin çizgileri, asitle oyularak yapılır. Bunun için metal levhanın yüzü ısıtılarak asfalt ya da ince bal mumu ile kaplanır. Resim bu yüzeye ince bir uçla kazınarak işlenir. Sonra arka yüzü de asfaltla kaplanıp, bir plastik kapta sulandırılmış nitrik asidi (1 ölçü nitrik asit, 8 ölçü su) içine bırakılır. Asit, kaIıpta kazınmış olan çizgileri yiyerek çukurlaştırır. Daha sonra da kalıptaki asfalt, benzin ya da tinerle temizlenir. Baskı için gerekli olan kalıp, resim kağıdı ıslatılıp nemlendirilirken, bir taraftan da kalıba boya sürülür. Boya bütün yüzeye, oyulan çukurları oldurulacak şekilde tamponlanmalıdır.

Gravür boyası piyasada satılmaktadır; eğer bulunamazsa şu şekilde sağlanabilir: 
Toprak boyası + bezir yağı + haşhaş yağı karışımı.) Sonra kalıbın yüksek kısımlarındaki boya tarlatanla temizlenir. Daha sonra kalıp prese yatırılır, üzerine nemlendirdiğimiz baskı kağıdı ve onun üzerine de keçe konarak presten geçirilir. Presin baskısı ile keçe, kağıdı çukur kısımlara iter, böylece nemli ve emici olan kağıt çukurlardaki boyayı alarak baskı işi tamamlanır.

Batik :
Kumaş ya da bez üzerine bir tür resim yapma tekniğidir.

Batik Tekniğinin Yapılışı : 
Bez üzerine istenilen motif çizilir. Boyanmayacak olan kısımlar sert kıllı fırça yardımı ile eritilmiş bal mumu kapatılır. İçinde bir miktar şapla birlikte eritilmiş kumaş boyası (anilin boyası) içine batırılır. Sonra bezin üzerindeki bal mumu, ütü ile gazete kağıdına emdirilerek ya da terebentin içine batırılarak çıkartılır. İkinci kez bezin hangi kısımları ne renkle boyanacaksa, o kısımlar boş bırakılarak boyanmayacak kısımlar bal mumu ile kapatılır. Gene boyama işlemi yapıldıktan sonra bal mumu eritilir. Resimdeki renkler kadar, aynı işlem tekrarlanır. Boyamada açıktan koyuya doğru bir renk sırası izlenir. Yer yer renkleri üst üste getirerek güzel karışımların meydana gelmesi de sağlanır. Ayrıca boyama sırasında kumaşın kıvrılması ile bal mumu kaplı kısımlar çatlayacağı için buraları da boyanır; böylece bu tekniğe özgü hoş bir görünüm de olur.