****************************Modelciliğe Giriş*******************************


GEMİ MODELİ YAPIMINDA KULLANILACAK ALET, ARAÇ, GEREÇ ve MALZEMELER

Gemi modeli yapmak için elbette bazı araç ve gereçlere ihtiyaç vardır. Bunlar çok ve değişik biçimde olmalarından dolayı burada modelci için en gerekli olanları verilmiştir. Güzel bir gemi modelinin ortaya çıkması için alet işler el öğünür sözünü unutmayınız! Önce çalışma masası ve gerekli avadanlıkları bizzat kendiniz yapabileceğiniz gibi temin de edebilirsiniz.
1- Maket bıçağı: kesme ve oyma için muhtelif tip ve biçimlerde olmalıdır. Excel gibi markalar tavsiye edilir.
2- Küçük el testeresi: Küçük çaplı kesim işleri için kullanılır.
3-Kıl testeresi: Postaları kesmek ve boşluklarını oymak için ithal muhtelif çaplarda ağızlar. Testere ucu olarak da Pebeko veya Eberle marka No.1 (Hassas), No.2 (2-3 mm), No.3 (10 mm kadar) önerilir. Kullanma bilgisi
4- Kıl testeresi kesme tahtası: Bütün kıl testeresi takımlarında vardır yada kendiniz yapabilirsiniz.
5- Avuç rende: Rendeleme işinde kullanılır.

6- Küçük çekiçler: 50 gramdan başlayan muhtelif ağırlıklarda.
7- Küçük ağaç tokmak
8- Kollu matkap
9- Küçük matkap: Motorlu veya motorsuz.
10- Eğeler: Muhtelif ebat ve dişlerde (balık sırtı, yassı vs.) şekillerde bulunur. Metal tesviyesinde kullanılır.
11- Tırnak makası: İnce telleri hassas kesmek için kullanılır. Özellikle puntellerde.
12- Masa mengenesi: Masaya oturması için altı lastik ve vakumlu, kendi kendini tutan.
13- Küçük mengene: Masa kenarına tutturmak için.
14- Küçük el matkabı: Bu matkap bütün kıl testere takımlarında vardır.
15- Pense-yan keski-karga burun-kerpeten

16- Pirinç ve Bakır folyolar: Bodoslama demiri, menteşe ve birçok aksesuarın yapımında kullanılır.17- Biz: Muhtelif büyüklüklerde.18- Muhtelif ağızlarda düz ve oluklu ıskarpelalar19- Küçük işkenceler20- Tornavidalar21- Mini ağaç törpüsü22- kompas: Ölçü işleri için (iyi bir marka olmasına dikkat ediniz.)

23- Zımparalar: 80-120-160-180-220-240-400-500 kum zımpara. Üzerlerine yukarıda yazılı ölçülerdeki zımparalar, yapışmış veya hazır takozlar.
SU ZIMPARALARI
P 500 A - Çok ince (00) diyebiliriz.
P 400 A - Biraz daha kalınca (0) diyebiliriz.
P 240 A - (0) dan biraz daha kalın.
P 220 A - P 240 dan kalın.
P 180 C- P 220 den kalın
P 150 C - P 180 den kalın
P 120 D - En kalın
Su zımparalarından yapacağınız eğe ve takozlar için zımparaları ihtiyacınıza uygun şekil ve büyüklükteki ağaç parçalarına yapıştırıp kullanabilirsiniz.
24- 25 ve 100 watt havya. Pastalı lehim; oksitlenmeyi önlemek için de asitsiz lehim çubuğu, purine marka pasta, havya ucunu temizlemek için bir miktar nişadır.25- Pirinç ve bakır çiviler26- Tel çiviler, cam çivisi27- Toplu iğne (ortadan kesilmiş)28- Metal cetvel 29- Gönye30- Pergel

31- Matkap uçları: Muhtelif ölçülerde.
0.5 - 0.6 - 0.7 - 0.8 - 0.9 - 1 - 1.5 - 2 mm ve üstü çaplarda...

32 - Saatçi mandreni: Matkap ucunu tutturmak için kullanılır.
Modelci, el mandrenlerini kullanabileceği her çap için kendisi yapabilir. Elinizdeki en küçük matkap ucundan en büyük matkap ucu çapına göre gürgen (kayın) gibi sert ağaçlardan çubuklar hazırlarsınız. Bunların boyları da matkap ucu uzunluklarına göre 20 — 60 mm. arası olabilir. Her çubuğu yapıştıracağınız matkap ucu ile deleceksiniz. Delinecek delik derinliği 5 — 15 mm. arası olmalıdır. Delikler dik ve boşluksuz olmalıdır.

33- Boya: Muhtelif renklerde maket boyaları. Sentetik, selülozik, akrilik...34- Sentetik yarı mat vernik, parlak vernik.35- İpler: Tam mumlu keten, yarı mumlu keten, mumsuz keten, merserize...(İplerin naylon olmamasına özellikle dikkat edilir. Merserize iplerin tüylenmesini engellemek için üzerine balmumu sürülür.)36- Muhtelif çaplarda bakır, pirinç, çelik ve alüminyum teller.37- 2,3,4,5,6,8 mm. Kalınlığında kontrplaklar.38- Muhtelif ebatlarda Çam Ceviz Gürgen Ihlamur Maun ağaç çıta ve levhalar: Modelimizde devamlı kullanacağınız ve elimizin altında devamlı bulunması lazım olan ağaçlar da, çeşitli ebatlarda olacaktır. Boyları 20 cm den bir metreye kadar olabilir.Ağaçlar piyasada şu şekilde satışa sunulur:1- Tahta; l—l,5—2—-2,5 cm kalınlığında 10—15—20—25—30 cm genişliğinde muhtelif boylarda.2- Lata; 5 cm kalınlığında 10 cm genişliğinde muhtelif boylarda.3- Kadron; 4x4—5x5—6x6—8x8—10x10 cm genişlik ve kalınlığında muhtelif boylarda.4- Kalas; 5 cm kalınlığında 15—20—25—30 cm genişliğinde ve muhtelif boylarda.Bu ebatların altında kalanlara da çıta denilir.39- Macun: Su bazlı ağaç macunu, tekne imalinde en çok kullanılan boya macunu, bilhassa sentetik macun. Ahşap kısımlardaki hata büyük ise önce ağaç tozu ile plastik tutkal karışımına biraz da su katılarak hamur haline getirildikten sonra hatalı kısma doldurulur. İstenmeyen bir yöne akması önlenerek kuruması sağlanır. Kuruduktan sonra tesviye edilir. Bu işlem hata giderilene kadar tekrarlanır.

Ders 1:


Bu bölümde yer alacak konular daha ziyade dinamik (hareketli) tekne modelleri ve çoğu amatör modelci arkadaşlarımın karşılaştığı bilgi eksikleri olacak. Daha geniş veya spesifik konularda sorusu olan arkadaşlarımıza da cevap vermeye çalışacağım. Sorularınızı siteye iletmeniz diğer modelci arkadaşların da faydalanmasını sağlayacaktır.
Tekne modelciliği keyif ve gönül işidir. Bence dinamik modelcilik ise en keyiflisi. Modeli yapmak ayrı keyif, hafta sonu arkadaşlarla birlikte yüzdürmek ayrı keyif. Dahası var mı? Var tabii. İleri bölümlerde hepsini göreceğiz.
Yeni bir dinamik tekne yapmak istiyorsunuz. Önce şu sorulara cevap verin:
1- Bunu uzun zamandan beri istiyor musunuz?
2- Modelciliğe ayıracak zamanınız var mı?
3- Sabrınız var mı?
4- Yeteneğiniz var mı?
5- Otomobiliniz var mı?
6- Yakın çevrede göl, gölet, deniz var mı?
7- Bu işe ayıracak yeterli paranız var mı?
Yukarıdaki sorularda evet ekseriyette ise iş yarı yarıya tamamdır. Zira geçici anlık hevese kapılıp bende bir tekne kiti alayım yapayım demekle vaktinizi ve nakitinizi çöpe atmayın. Bu iş hem sabır ister hem emek. Yeteneğiniz de yoksa, yani evdeki musluğun contasını değiştiremiyorsanız da bu işten vazgeçin. Yakında modeli yüzdürecek bir yer veya otomobiliniz yoksa da bayağı problemleriniz olacak. (Motosikleti olan bir modelci arkadaşım 90 cm. uzunluğundaki modelini taşıma esnasında bayağı zorluk çekiyor.
Öte yandan çevrenizde model derneği veya kulübü olması çok büyük kazançtır. Bunlar gözünüzü korkutmaktan ziyade işin doğrusunu göstermektir. (Bu kadar senenin deneyimi ne de olsa)
Gelelim modellere: Temel olarak gemi modellerini iki grupta toplayabiliriz; Statik (hareketsiz) ve dinamik (hareketli) modeller. Statik modellerde bu işi derinlemesine çok iyi bilen ağabeylerimiz varken bana laf anlatmak düşmez. Benim ukalalığım radyo kontrollü dinamik modellerdir.
Başlayalım mı?


Dinamik modeller de temelde iki grupta toplayabiliriz. Kumandalı ve kumandasız. Kumandasız modeller (serbest) ya dümenlerindeki bir sistem sayesinde (yelkenlilerde vane rudder), veya elektrik/yakıt motorlu teknelerin hedeflenen bir yöne götürecek yapı sayesinde hareket eden, sabit dümenli modellerdir. Böyle tekne modellerinin İngiltere'de1920'li yıllarda yüzdürülürken çekilmiş fotoğrafları mevcuttur.

Kumandalı modeller ise radyo kontrol sistemi ile (RC) yönlendirilebilen, gerektiğinde ekstra fonksiyonları da (ışık, düdük sesi, vinç vb.) uzaktan kumanda ile sağlanabilen modellerdir. Bunları da iki ana başlıkta şöyle ayırabiliriz: Yelkenliler ve motor gücü ile hareket edenler. Motor gücü elektrik motoru, patlar motor, buhar makinesi olabilir. Bunları ileride daha detaylı bahsedeceğimden kısaca özetleyelim:
Elektrik motorlu modeller genel olarak temiz, basit, pratik, bakımı az modellerdir. Ancak elektronik hız kontrol ünitesi, piller, şarjör ve motor tahmininizin üzerinde bir bütçe ile karşınıza çıkabilir. Modelin boyuna ve tipine göre amatörler için avantajları daha fazladır.
Patlar motorlu modeller yapması ve yüzdürmesi daha çok beceri ve bilgi isteyen modellerdir. Bakım gerektirir. Sürat tekneleri ve büyük boy ( 80 cm ve üstü) tekneler patlar motora daha uygundur. Yedek parça gereksinimi ve yakıt temini önemlidir. Alkol karışımı veya benzinle çalışan tipleri vardır.
Buhar makineli modeller genellikle tecrübeli modelcilerin tercihidir. Mali boyutu da, keyfi de çoktur. Daha ziyade scale (aslının birebir küçültülmüş) modeller bu sınıfın tipik örnekleridir.
Yelkenli modeller
temiz, yavaş, bakımı az olan modellerdir. Bir kere modeli aldıktan sonra masraf gerektirmez. Heyecandan ziyade sessizliği tercih eden modelcilerin ürünüdürler. Yarış sınıfı yelkenlilerin hızı da kayda değerdir aslında. Bunlardan başka dizel motorlu, lastik motorlu, kurmalı, jet türbinli gibi spesifik modeller de vardır.
Şimdi artık istediğiniz model ana hatlarıyla ortaya çıkmıştır sanırım. Ama devam edelim: Peki bu modeli nasıl temin edebiliriz? Ya plandan veya kit olarak alıp yapmak. Eğer plan okumayı bilmiyorsanız veya planı temin edecek kaynak yoksa kit almaktan başka çareniz yoktur. Planı temin etseniz bile malzemeyi, aksesuarları bulmanız veya yaptırmanız zor olabilir. Gerçi üç büyük ilde bunları kısmen temin edebileceğiniz model mağazalarımız neyse ki var. Benim önerim, hele yeni başlayan modelciler için, kit alarak modeli yapmak. Hem planı, hem malzemesini ve aksesuarlarını bir arada bulmak size zaman kazandırır. Hemen hemen de aynı paraya çıkar. Üstelik bir kısmı fabrika tarafından monte edilmiş seçenekleriniz bile olur. Ben hala bir kit alıp, modelin aslının bilgilerini edinip modifiye etmekten çok keyif alırım. Zira kitlerde genellikle aksesuar olarak aslına yakın materyaller olur, aynısı değil. (Aynı vinç ırgatı, lombozlar, radar başka benzer kitlerde de yer alır.) Dolayısıyla işin gerçek model olabilmesi için aslının fotoğraflarını ve diğer detaylarını bulup o şekilde yapılması gerekir. Ancak modelciliğin henüz başında olanlar bunu daha düşünmeyebilirler. (Senelerini bu işe vermiş ustaların hakkını daha alamazsınız) Öte yandan sitemiz aracılığıyla tekne planlarına da ulaşmanız mümkündür. Bu yönde başlangıç modellerine ait planlar ve malzeme için ilgili arkadaşlarımız sizi yönlendirebilirler.
İster kit olsun, ister plandan olsun, mutlaka yapımı da, yüzdürmesi de kolay olan basit tekneler ile başlayın. Beğendiğiniz zor bir modeli yapmaya çalışıp, beceremeyip atmak en azından modelcilik dünyası için bir kayıptır. Sizin zaman ve para kaybınız ayrı. "Basit model " ise modelcinin yeteneklerine göre değişir. Bunun için en az bir model yapmış olmanız bir fikir verebilir size.
Bütün bu verileri çeşitli nedenlerle göz ardı edip tahta parçasını oyarak benzer bir şey yaparım diyorsanız, ona da model denmez. Şimdi radyo kontrollü teknelere kısaca göz atalım.
Yelkenli modeller : Genel olarak scale veya spor/yarış tipidir. Yarış tiplerinin farkı hızlı gitmek için tasarlanmış muz tipi gövde ve fonksiyon haricinde hiçbir aksesuarı olmamasıdır. Gövde şekilleri asılları gibi gün geçtikçe teknolojiye bağlı olarak gelişmekte ve değişmektedir. İstanbul'da ve Kdz. Ereğli'de uluslararası yarışlara katılan arkadaşlarımın bulunduğu model yelken klüpleri vardır. Bu yarışları izlemenin keyfi de başka oluyor itiraf etmeliyim. Bence yelkenli ne kadar büyük olursa o kadar güzel yüzer, kumanda dinler, hızlı yüzer. Dolayısıyla en verimli yelkenli model boyu1 metre ve üstüdür. Direk boyunun da 120 cm. den başladığını düşünürsek taşıma probleminden bahsetmeme gerek var mı ? Yelkenli modeller klasik yelkenli yatlar, yük gemileri, balıkçı tekneleri scale (aslının aynısı) modeller de olabilir ve yüzerken hayli gerçekçi ve keyif vericidir. En basit iki kanallı bir radyo kontrol cihazı ile yelkenli teknelerin yön (dümen) ve gidişi (hız) kontrol edilebilir. Bu tür modelleri ya kit ten veya mutlaka modele ait plandan yapmanızda fayda vardır. Gerçek yelkenlinin ağırlık dağılımı ve yelken alanı gibi faktörler modelinki ile çok farklıdır.
Motorlu modeller :
Güç olarak elektrik motoru tekne modelciliğinde pek çok alanda kendine yer bulur. Yolcu ve yük gemileri, balıkçı tekneleri, motoryatlar, römorkörler, savaş gemileri, denizaltılar vb. gibi scale modeller çoğunlukla elektrik motoru ile tahrik edilirler. Temiz ve az bakımlı olması modelin ömrünü de uzatacaktır. Yarış sınıfı teknelerin de elektrik motoru ile tahriki çok iyi neticeler vermekte ise de, çok pahalıya çıkması ve seyir zamanının az olması negatif yönleridir. Piyasada bulunabilen 550 tip alelade ve ucuz elektrik motorları 50 - 60 cm boyunda tekneler için daha uygundur. İki kanallı radyo kumanda için yeterlidir. Aynı zamanda elektrik motoru scale teknelerde radar, vinç, ırgat, burun manevra motoru, açılıp kapanan kapı ve kapaklar, su fıskiyesi gibi tali öğelerde kullanılır ve seyri çok keyiflidir. Scale modellerde süratten ziyade tork (çevirme gücü) daha önemli olduğundan elektrik motoru ya bu tip bir motor olmalı veya redüksiyonlu (dişli takımı) olmalıdır. 2 ve daha çok kanallı radyolar ile kullanılabilirler. Bu tip modellerin başta alınan demirbaşları saymazsak sarf malzemesi yoktur. Elektrik motorunun bir önemli avantajı da teknenin geriye gidebilmesidir.
Patlar motorlar
ise genellikle yarış/spor tekne modellerinde kullanılır. Çeşitli hacim ve güçlerde pek çok motor marka ve ürününü piyasada bulmak artık kolay. Bu motorlar genellikle iki zamanlı 1,5 - 2,5 - 3,5 - 7,5 - 10 cc. hacimde ve 0,5 ile 4,0 bhp arasında ve alkol karışımı ile çalışan motorlardır. 20 cc. ve üstü iki zamanlı motorlar benzinle çalışır ve boyu 110 cm. ve üstü yarış modellerine uygundur. Patlar motorlu modellerin elektrikliye göre avantajı özellikle orta boy (75 - 90 cm) yarış teknelerinde Güç/ağırlık oranı daha yüksek çıkması, yani, aynı boy teknenin patlarlı motorlu olanının daha hafif olması dolayısıyla daha hızlı gitme yeteneğine sahip olmasıdır. Bu tip tekneler iki kanallı radyolar ile kumanda edilebilirler.
Madalyonun öteki yüzü ise patlarlı teknelerin sürekli yakıt, buji gibi sarf malzemesine ihtiyaç duymasıdır. Seyir sonrası bakımı ise zaman, emek ister. Temizlenmesi nispeten zordur. Karbüratör ayarı vb. bilgilere gereksinim duyacağınızdan bu tip modele sahip olmak isteyenlerin uygun motoru mutlaka model malzemesi satılan mağazalardan alması ve motorla beraber verilen kitapçıklardan gerekli bilgiyi temin etmesi mümkündür. Söz konusu motorlar su soğutmalı olmalıdır. Spor modellerde debriyajlı motorlar da kullanılabilir. Ne var ki hiçbir patlarlı motora sahip tekne, ayrı bir pervane düzeneği yoksa, geriye gidemeyeceğinden yakıt bittiği zaman da suyun ortasında kalan tekneyi alabilmeyi göze almalısınız.
Buhar makineleri
tamamen scale tekne modellerinde kullanılır desem yanlış olmaz. Zira bu tip makinenin verimine, görüntüsüne, scale modeller yakışır. Diğer tüm motorlara göre daha pahalıdır. Kullanım sırasında sarf malzemesi olarak bütan/propan gazı ve suya ihtiyaç duyarlar. 2 veya 3 kanallı radyolar ile çalışırlar. Seyir keyfi özellikle modelci ağabeylerimizi ve beni mest eder.
Şimdiye kadar anlatmaya çalıştığım modelcilikte tecrübesi olmayan ancak biraz modelcilik bilgisi ve terminolojisine sahip olan modelcilere yönelikti. Bundan sonraki paragraflarda konuları biraz daha detaylı anlatmaya çalışacağım. Burada daha ziyade hidrodinamik faktörler ve özellikle dikkat edilecek hususlar söz konusu olacaktır. Modelcilerin radyo kontrol sistemleri ve model yapımı konusunda temel bilgilere sahip olduğu varsayılmıştır. Daha da özelliği olan konularda ise site aracılığıyla sorularınıza cevap yöntemiyle yardımcı olabileceğimi yukarıda yazmıştım. 

Ders 2:

Radyo kontrollü tekne modellerine genel olarak bir göz atmış, genel bir fikir vermiştik. Şimdi bunun bir adım daha ötesine ilerleyelim.
Yıllardan beri RC model tekneciliğe yeni soyunan arkadaşlarımla yaptığım görüşmeler, beraberce keyifli tekne yüzdürme seansları sırasında ve kendi başıma tekne deneyleri yaptığım sürelerde aşağıda yer alan konular en sık karşılaştıklarımdı;
1) Genel eğilim sürat, yarış, spor model tekneleri idi. Scale modeller daha keyif verici olsa da sabır ve beceri istediğinden çoğu modelcinin cesaret edemediği şeylerdi. Öte yandan sürat modellerinin adrenalin salgılattığı da göz önüne alınınca tercih bu yöne kaymıştı. Bence en önemli faktör heyecan aramak olsa gerek. Ancak sürat teknelerinde hidrodinamik bilgisinin gerektiğini, özendikleri modellerin suya konup biraz gaz verince saçmalamaya başlayınca farkettiler. (bir zamanlar ben de...)
2) Önceleri modellerin sürati kimilerini tatmin ederken, sonraları "bu model daha hızlı gidemez mi" oldu. Bunun cevabını vermek aslında kolaydı ama bana yıllara ve paraya mal oldu. Bu güne kadar modelciliğe harcadığım para ile mütevazı bir daire alabilirdim. (hanım duymasın) Bana bu konuda ışık tutacak ağabeylerim o dönemde olmadığı için yurtdışından kitap getirerek, konuları inceleyip tatbik ederek, deneme yanılma yoluyla öğrendim. Dolayısıyla daha hızlının çaresi doğru model, doğru bilgi ve ne yazık ki para.
3) Scale teknelerde de boyama teknikleri, su izolasyonu, hareket edebilen fonksiyonlar (ışık, düdük, vinç vb.)
4) Daha kısıtlı bütçesi olan modelciler için plan ve malzeme temini
Bu yüzden konuya SÜRAT TEKNELERİ ile başlayacağım. Daha ileride diğerleri de yer alacaktır.
Sürat tekneleri estetik görünümden ziyade fonksiyon (hız) için yapılmış dizaynlara sahiptirler. Ancak günümüzde bu iki kriteri bir arada bulunduran kimi kitler de vardır. Benim önerim plan ve malzeme temininde zorlukla karşılaşıyorsanız kit almanız. Pek çok yabancı kit üreticisinin muhtelif sürat teknesi kitleri mevcut olup, firmaca hedeflenen hız limitleri içinde, malzemesi, donanımı, yeri ve şekli kitapçığında belirtilmiştir. Sürat teknesi modeline en kısa yoldan sahip olmanın bir yöntemi budur. (diğeri başkasının modelini satın almaktır !)

Motor, pil, radyo kontrol sisteminin alıcısı (receiver), dümen servosu, mekanik hız kontrol cihazı ve servosunun yeri belirtilmiş. Tek yapılacak şey kitapçığa ve planına uygun olarak elemanları monte etmek. Bu kiti denemelerim sonucu aldığım izlenim vasatın epey üstünde hız ve stabiliteye sahip oluşudur.
Olumsuz tarafı ise, hız modelciyi tatmin edememesi halinde motoru ve buna bağlı olarak da mekanik hız kontrol ünitesini, pervaneyi değiştirmektir. Burada devreye hangi motor ve kontrol ünitesi sorusu girer. Motor yeri büyüklüğü daha büyük çaplı motorlara izin verememektedir. Keza pil yeri de daha büyük voltajlı pillere izin vermemektedir. İşte çoğu kitin sorunu da budur. Çözümünü ise daha sonraki bölümlerde anlatacağım.
Ancak şunu da gözardı etmemek gerekir. Tekne kitleri olabildiğince az maliyetle üretilme amacını taşıdığından kimi sistem ve malzeme zorlamaya gelmez, bir yerde bozulup kırılıverir. Benim edindiğim bir kural var: Hiçbir kit mükemmel değildir. Mükemmele yakın giden yolun sırrı ise işin hidrodinamiği ve doğru seçim ve uygulamalardır.
Daha detaylı göz atacak olursak:
Teknenin hızlı gidebilmesi için teknenin tipi, ıslak yüzeyi, ağırlığı, o ağırlığı kaldırabilecek motor gücü ve bu gücü aktarabilecek organlar başlıca faktörlerdir. Tekne tipleri evvelce de belirttiğim gibi mono (tek) gövdeler, katamaranlar (çift gövdeler), ve hydrolar dır.

Solda Graupner firmasının katamaran örneği Systems (boy 74 cm), sağda ise mono örneği Arrow (boy 80 cm) yer almakta. Her iki teknenin karakteristik yapıları farklıdır. Ancak doğru sistemler ile çok başarılı neticelere imza atabilmek mümkün. (her iki tekneden çeşitli motorlar ile onlarca örnek yapmışızdır) Hydrolara değinmek şimdilik istemiyorum zira çok ayrı ve özel dinamiklere sahip olduğundan yapımı da kullanılması da çok zordur. (hele şu tipleri haklayın, iş ona kalsın) Mono gövdeler dalgalı sularda da hemen hemen aynı performansı verirler. Alttan çıkan pervaneli tiplerinin dönüş yetenekleri müthiştir. Son sürat giderken bile ani dümen komutlarına hemen ve kesin tepki verirler. Kullanımları kolaydır. Özellikle Avrupa ülkelerinde dönemeçli parkurlarda yarışları çok rağbettedir. Yukarıdaki gibi kıçtan ve yukarıdan çıkan pervane sistemleri (surface prop.system) çok daha süratlidir. Seyir esnasında pervanenin yarısı suya girdiği için motor çok daha yüksek devirlere çıkabilir. Bu tür sistemin dezavantajı ise manevra yeteneğinin kısıtlı oluşudur. Ani dönüşlerde tekne spin atar, kafayı daldırır veya savrulabilir. Düz parkurlar için idealdir. Yarışları ABD de revaçtadır. Katamaran gövdeler ise mono gövdenin ikiye bölünmüş, arası boş bırakılmış tipidir. Alttan çıkan pervaneli tipi olmaz. (böyle bazı oyuncak irisi kitler vardır, uzak durun) Esnek şaftla ve yüzey pervanesi ile iyi performansa sahip olurlar. Dönüş yeteneği çok iyidir. Dezavantajı yüksek hızlarda altına hava aldığı için havalanma eğilimindedirler. Nispeten durgun sularda kullanmanızı tavsiye ederim.
Gelelim ıslak yüzeye. Sürat teknelerinde teknenin üstünden ziyade altı çok önemlidir. Teknenin üstünün aerodinamik olması yeterlidir. Teknenin gidişine etken başlıca faktörler; motorun itiş gücü, suyun ve havanın direncidir. Tekne hızlandıkça bu dirençler artacağından giderek artan stabilite bozukluklarına yol açar. En solda katamarana, sağda monoya ait ıslak yüzeyler koyu renk ile gösterilmiştir. Görüldüğü gibi katamaranın direnç yüzeyi daha azdır. Bu alanların daha da az olması stabilite bozukluklarına, fazlası dirençin fazlalaşması nedeniyle hız kaybına neden olmaktadır. Dolayısile hassas noktayı bulmak gerekir. Bununla da bitmedi: Teknenin gidiş esnasında baş / kıç düzlemi de çok önemlidir. Bunun için 3 -5 derece burun yüksekliği idealin başlangıcıdır.
Yine önemli bir faktör de gövdenin altının açısıdır. Açı ne kadar büyük olursa gidiş o kadar düzgün olur, ne kadar küçük olursa o kadar planning (su üstüne çıkıp kayması) etkisi çoğalır, tekne hızlanır ama stabilite sorunları başlar.

Deadrise angle: gövde altı açısı Spray rail : gövde boyunca yer alan, teknenin planning e kalkmasını sağlayan, düz gitmesine yardım eden şeritler
Chine rail: gövde boyunca yer alan şerit. Aynı işe yarar. Söz konusu açının fazla olması dalgalı sularda (deniz) daha iyi netice verir.
Gelelim ağırlık faktörüne: Temel kural tekne ne kadar hafif olursa o kadar hızlı olur. Kaba hesapla bir teknenin hızını % 10 artırmak için ağırlığı % 10 azaltmak yeterli olur. Oysa aynı hız oranını sağlamak için motor gücünü % 20 civarında artırmak gerekir. Hafif tekneler daha agresif olmakla birlikte çok oynak olur. Hele küçük boyda olursa. Ağır tekneler ise dalgalı sularda daha iyi seyir ederler. Öte yandan teknenin ağırlığından daha önemli olan ağırlık merkezinin doğru yerde olmasıdır. Teknenin ağırlık merkezi CG, suyun kaldırma merkezinden CL geride ise tekne kafa vurmaya başlar. İleride ise kafayı suya daldırır. Kaba hesap CG gövdenin arkasından 1/3 kadar öne olmalıdır.
Özellikle ağırlık merkezi hız için çok önemlidir, özenle üzerinde durmanızı öneririm. Bütün bunların yanısıra gövdenin ıslak yüzeyleri düzgün, pürüzsüz ve keskin hatlı olmalıdır. Gövde altında kıça doğru oluşan hafif eğimli çukurluklar teknenin kafasını basmaya sebep olur. Özellikle plandan yapanların dikkat etmelerini öneririm. Bu konuyu şöyle özetleyeyim: Birbirinin aynı gövdeye, aynı donanıma, aynı güce ve aynı aktarma organlarına sahip olan iki teknenin bile gidişi ve hızı birbirinden farklıdır. Sebebi yapım hatalarıdır.
Şimdi geldik motor gücüne. En önemli faktörlerden biri olması yanında, en büyük problemlerden de biridir. Doğru motor seçimi pek çok modelcinin saçının ağarmasına, cebinin boşalmasına sebep olur. (bu yüzden yıllar içinde çeyiz sandığımda 140 adetten fazla değişik tipte elektrik motoru oluştu. Dedim ya çok para harcadım diye)
Kabaca şöyle düşünün. Bir gövdeyi götürebilecek pervane çapı, bu pervaneyi döndürebilecek motor kapasitesi, elektrikli modellerde bu motoru besleyecek gerilim (volt) ve akım (amper) yani pil, bu gücü en kısa ve kayıpsız şekilde aktaracak şaft kaplin gibi elemanlar ve bu gerilimi ve akımı taşıyabilecek hız kontrol ünitesi, patlarlı modellerde de uygun karışımda yakıt. Bütün bu elemanların uyum içinde olması gerekir. Herhangi bir tanesinin uyumsuzluğu ya istediğiniz hızı sağlamaz, ya da arızalara neden olur. Göründüğü kadar zor değil mi ? Üstelik bunları bilebilseniz dahi temin etmeniz epey zor olabilir. Elektrikli modeller için temini mümkün birkaç örnek tip aşağıda görülmektedir.
Graupner firmasına ait bir sistem. Elektrik motoru sol altta görülen adaptör sayesinde daha büyüğü ile değiştirilebilmektedir (keza pervane).
Yine aynı firmaya ait bir başka sistem. Nispeten daha büyükçe modellere uygulanabilen düşük voltajlı motorların büyük pervane çevirmesini sağlar. Motorlar redüksiyon ile şafta güç aktarır. Ancak devir kaybı söz konusudur. Direk bağlı motora göre yüzdürme süresi daha fazladır. Sürtünmeden doğan verim kayıpları vardır. Dişli oranları değişebilir. ( 1,5:1 - 2:1 - 3:1 )
Aktarma organları motorun ucunda şaftla bağlantıyı sağlayan kaplin ile başlar. Aslında önemli parçalardan biridir zira hatasız (eksantrik kaçığı olmayan) ve dayanıklı malzemeden yapılmış olması gerekir. Oynar kaplin (universal joint coupling) olması yapım aşamasında layn da oluşan minimal hataları giderir. Aksi taktirde ilk su koyveren elemanlardan biridir. Yukarıdaki ilk resimde esnek şaft kullanıldığı için kuyruktan hemen önce kaplin yoktur. İkinci resimde oynar kaplini aynı yerde görmek mümkündür.
Şaft ve kovan yeteri kadar kalın ve yüksek devirlerde salınım yapmayacak kadar sağlam olmalıdır. Kovan mutlaka ince gres ile doldurulmalıdır. Yarış modellerinin şaftları motor yağı ile her yüzüşten sonra yağlanmalı ve kovan ağızlarında yüksek devre uygun rulman bulunmalıdır. Ve pervane. Bu konu o kadar çeşitli ve önemlidir ki ayrı bir bölüm olarak yer alması daha uygun olur. 

"TEKNELERDE STABİLİTE BOZUKLUKLARI"
Bu bölümde model sürat teknesinin sürat anındaki stabilite bozukluklarına ve kumandaya itaat edememesi nedenlerine bir göz atalım.
Genel olarak ince ayarları yapılmamış bir model sürat anında sürekli burnunu suya vurup çıkarabilir veya sürekli sancak (sağ) tarafına doğru dönmeye kaçmaya çalışabilir veya dönüşlerde spin atabilir (kıçı savrulur) veya dönüş esnasında burun suya gömülebilir.
Bu sorunların cözümünün ilk parçası tekneyi iyi izlemektir. Ayar yaptıktan sonra farkı farkedecek kadar iyi izlemelisiniz. Her defasında sadece bir ayar yapmalısınız.
Eğer tekneniz burnunu suya vurup çıkararak ilerliyor ise ağırlık merkeziniz yanlış demektir. Pil ile tahrik ediliyorsa pilleri öne ve arkaya doğru kaydırarak ağırlık merkezini değiştirin. Pillerinizin kayacak yeri yoksa diğer ekipmanların (Hız kontrol, alıcı, varsa alıcı pili) yerini değiştirin. Bunlar da olmuyorsa kurşun ağırlık koyarak dengeleyin. Bu hızınızdan kaybettirecektir haberiniz olsun. Bu da yeterli olmazsa teknenizin içini yeni baştan değiştirin.
Eğer tekneniz sürekli sağa çekiyorsa iki nedeni ve çözümü vardır. Birinci neden fizik kuralı gereği teknenin pervanesi arkadan bakınca saat yönünün tersine döner, dolayısı ile tekneyi de baş-kıç ekseninde tersine saat yönünde döndürmesine yol açar. Bu da teknenin sağa çekmesine neden olur. Dümeni sürekli az sol vererek kullanmak hız kaybına, dümen servosunun sürekli zorlanmasına, pillerin çabuk bitmesine yol açacağından en iyi çözüm teknenin sol tarafını daha ağır yapmak yani RC ekipmanlarını sola yerleştirmek hatta pilleri hafif sola kaydırmaktır. İkinci neden yine pervanenin dönüşünden kaynaklanan bu defa dönüş yönüne doğru adım atmaya çalışmasındandır. Çözümü daha küçük çapta pervane veya daha düşük hatveli (adımlı) bir pervane takmaktır.
Eğer tekneniz dönüşlerde spin atıyor ise ağırlık merkezi çok yukarıdadır veya pervaneniz büyüktür . Düzeltmek için baştan teknenin motoru ve pillerini teknenin dip tarafına yerleştirin.
Eğer tekneniz sürekli burnunu sudan çıkarmaya çalışıyorsa ağırlığı öne kaydırın. Olamıyorsa tekneye trim flap koyun. Dış uçlarına negatif (aşağı doğru) açı verin. Küçük küçük açılar vererek son ayara ulaşın. (planning waterline: su hattı)

Ahmet GÖKÇEN


Kaynaklar:
Ücretsiz Model Gemi Planları: 
http://www.svensons.com/boat/
http://kolouch.webzdarma.cz/rcmodely/planky/download.htm
http://maketgemi.blogcu.com/hakem-teknesi/1296284
http://www.mit.edu/people/robot/mh/kabua/index.html
http://imageshack.us/photo/my-images/141/albatros1.jpg/
http://www.quirao.com/en/
http://www.hobitutkunlari.com/gemi-modelciligi-256
http://www.gemimodelcileri.org/
http://store.devlinboat.com/polliwog.aspx
http://groups.yahoo.com/group/gemimodelcileri/ yahoo Türk grubu (pek aktif bir grup değil)
http://www.woodworkingcontent.com/building-a-wooden-boat.html
http://www.mit.edu/people/robot/mh/kabua/index.html

Kılavuz: sayfa 1-25
Kılavuz: sayfa 26-50
Kılavuz: sayfa 51-75
Kılavuz: sayfa 76-100
Kılavuz: sayfa 101-134
Buğ Gemisi (Swift)

2004 Mayısında karar veriyorum daha çok şey öğrenmeye. Atlantis Yatçılık'tan ders alıyorum. Tolga Hoca sağolsun pek çok şey öğetiyor. Her denize çıkış bir düğün, bir fener alyı oluyor. Yelken basmasını, tramolayı, kavançayı gösteriyor bir bir. Orsa'nın heyecanını, Pupa'nın keyfini öğretiyor. Kuzinede yapılan çayla içimiz ısınıyor. Yada havuzlukta içilen birayla serinliyoruz, vaktine zamanına göre. Artık tekne almak mübrem ihtiyaç oluyor. Ulan diyorum kendime, model yapıyosun ya. Yap birtane kendine.

Allahtan denizkızı sağduyulu, sakinleştiryor beni. Sonra yaz bitmeden Sığacık'a düşüyor yolumuz. Ali Kaptan' ın sıcacık teknesi Albicanla' ya. Sığacık körfezinde 4 gün 3 gece yelken açıp, teknede yatıp kalkıyoruz. Benim niyetim farklı. Bakalım yapabilecekmiyiz. Böyle küçük bir alanda yaşamak, dalgayla rüzgarla boğuşarak dolaşmak Kabul görecek mi aileden. Baş Müfettiş Nazik Abar' da bizimle. Kim mi ? Denizkızı' nın annesi. Bakalım izin verecekmi bana kızını ve torununu derya deniz gezdirmeye. Bir gün hava sert. 37 knot rüzgar var ve Ege' nin üçer üçer gelen dalgaları. Dümen de ben. Boğuşuyorum. Sonun da Limana giriyoruz ve Baş Müfettiş diyor ki "Tamamdır. İnandım, güvendim." Tadı damağımızda kalıyor, dönüyoruz İstanbul' a . İş, güç, yaşam gailesi derken kış geliyor. Artık tekne modelleri ve internette gezdiğimiz sitelerden başka çaremiz yok.

Bahar geliyor yavaş yavaş. Satılık tekne ilanları bollaşıyor. İyi de o fiyatlar ne öyle. Bir tekneye rastgeliyoruz. Pek güzel görünüyor resimde. Denizkızı diyor ki arayalım. Hadi canım. Pahalıdır, alamayız. Israr ediyor. Arıyorum. O da ne. Zorlasak biraz. Kredi filan, çıkarırız aslında. Bir Pazar günü, sağanak yağmurda gidiyoruz Karadeniz Ereğli'ye. Bırakın körfezin ortasındaki tekneye gitmeyi, millet sokağa bile çıkmıyor. O kadar geldik artık.
Teknenin sahibi Zahit Ağabey de kırmıyor bizi. Bir kayık bulup geliyor. Tekne'ye çıkıp bakıyoruz. Tamamdır bu iş. El sıkışıp dönüyoruz. Bakımı, boyası yapılıyor. Zaman geçiyor. İçim içime sığmıyor bir türlü.
Mayısın son, Haziran'ın ilk günlerin de hazır oluyor S/Y Önder. İstanbul'dan işyerinden arkadaşım İsmail'le beraber çıkıyoruz yola. Diyor ki; tamam denizci değilim ama belki bir yardımım dokunur, hem de gezmiş olurum. Ereğli'ye varıyoruz.
Son eksikleri de tamamlayıp denize indiriyoruz Önder' i. Kumanya vs. tamamlanıyor. Sabaha karşı üçte mürettebat hazır. Zahit Ağabey, İsmail ve Ben. Çıkıyoruz yola. Akçakoca'da mola veriyoruz. Hava günlük güneşlik. Deniz sakin. Hadi diyoruz. Kefken' e…
Hava güzel. Sahili göre göre, geze geKıyıya bu kadar yakın seyir demek, 1 mt. Dalgayı 2mt. Almak demek. Hatta o kadar yakın geçiyoruz ki kıyıya, Sakarya nehrinin ağzında çamur deryasında gidiyoruz. Bir kaç kütükten son anda kutarıyor, yola devam ediyoruz. Deniz yine mavi, gökyüzü pırıl pırıl. İleri de Kefken Adası. ze gidelim diyoruz. İlk hatamız da bu oluyor zaten.

Kıyıya bu kadar yakın seyir demek, 1 mt. Dalgayı 2mt. Almak demek. Hatta o kadar yakın geçiyoruz ki kıyıya, Sakarya nehrinin ağzında çamur deryasında gidiyoruz. Bir kaç kütükten son anda kutarıyor, yola devam ediyoruz. Deniz yine mavi, gökyüzü pırıl pırıl. İleri de Kefken Adası.
Nerden çıktı bu bulutlar şimdi. Hay Allah, rüzgarda amma bindiriyor ha. Dalgalar da büyümekte. Neyse canım Kefken ada'ya 2-3 mil bir şey kaldı. 20-25 dakika bir şey. Böyle devam. Hata iki de bu işte. Hala vakit varken derine çıkmamak. Su üstünde olacağına altında olsun.
Beş dakkaya kalmıyor. Bir patlıyor ki hava, Karadeniz neymiş anlıyor insane. Açıkta olsak 2,5 - 3 metre olacak dalga bu kadar kıyıda 4 metreyi geçiyor. İskelemiz kaya dolu. Çıkmaya çalışıyoruz açığa. Başımızı dalgalara gömüyoruz. Dalganın dibinde dört taraf deniz. Tepesinde ise uçuyoruz sanki. Tırmanırken 3 mile düşen süratimiz, inerken 9 - 10 mili buluyor. Yine de ilerleyemiyoruz. Tam çıkıyoruz derken dalgalar getirip koyuyor eski yerimize. Can yeleklerini giydik. Sırılsıklamız. Bir yandan dalgaları kolluyor, bir yandan dua ediyoruz. Her inişte tekne yarısına kadar suya dalıyor. Ne var ne yoksa denizde boca ediyor üstümüze.
Bir yandan telsizle Kefken Ada'da yer alan deniz kurtarmaya ulaşıyoruz. Diyorlar ki açığa çıkın öyle girin. Kayalara çıkacaksınız böyle giderse. Biliyoruz da çıkamıyoruz ki. Bizi yalnız bırakmıyorlar. Sezgin (Öztürk) Kaptan, Nusret Kaymaz, Kenan Yılmaz, Turan Öztürk, Çetin Acar, Özkan Sevilmiş, İsmail Patan. Her biri can dost, her biri içten denizciler . Sağolsunlar. Hep bir ağızdan gayret diyorlar yapacaksınız. Onların verdiği cesaret olmasa çoktan bırakırdık. Derken "Çaat !" diye bir gümbürtü kopuyor. Kaldırıp kafaları direğe bakıyoruz. Sapasağlam duruyor. Eeee. Ne oldu peki derken anlıyoruz dümen telinin koptuğunu. Dualar şahaded getirmeye dönüyor. Hepimiz çaktırmadan ağlıyoruz aslında. Koca koca adamlar.

Derken, kayalara pek az bir mesafe kalmışken bir aliminyum kürek ve ingiliz anahtarından yeke uydurup, son anda kurtarıyoruz paçayı. Ada'dan bizi izliyorlar. Endişelerini hiç belli etmeden cesaret veriyorlar. Hazırlar zaten gerekirse gelip kurtarmaya. O zaman bilmiyoruz ama sonradan öğreniyoruz. Boğuşa boğuşa çıkıp, kıvrılıveriyoruz limanda içeri. Sukunet. Huzur. Yorgunluk.
Karnımızı doyuruyor can dostlarımız. Çorba, makarna yapıveriyorlar. Çay içiyoruz beraber. Önder'e dönüp yatıyoruz. Sabah, tamiratımızı yapıyor Ada'dan çıkıp Kefken limanda kocaman Balıkçı teknelerine aborda oluyoruz. Bir gece önce sorsalar, bir daha denize çıkmazdım; ama o sabah yeniden çıkmak istiyorum denize. Hava hala kötü.
İstanbul'a karayoluyla dönüyoruz. İzin bitiyor çünkü. Sağolsun Tolga Hocam kırmıyor, gidip getiriveriyor tekneyi.
Serince bir Haziran akşamı. Fenerbahçe marinada Önder' i bekliyoruz. Denizkızı, ben ve oğlum Önder. Mendireğin arkasından iki direğini görüveriyorum.
Bağırıyorum. Bakın bakın işte orada. Kuğu gibi süzülüyor. Gülümsüyor tatlı tatlı. Merhaba diyor. Tatsız ayrımıştık. Kızmadın değil mi diyor bana. Nasıl kızarım diyorum bordasını okşarken. Öyle özledim ki seni. Kimse duymuyor konuşmamızı. Sevinçle, heyecanla çıkıyorum güvertesine. Açıyor kucağını, basıyor bağrına hepimizi. Sevgiyle….

20.11.2005
Kemal Erdine
S/Y Onder

TÜRKİYE DENİZİCİLİK LİNKLERİ - LINKS TO TURKISH MARITIME RESOURCES Başbakanlık Denizcilik Müsteşarlığı - Turkish Undersecretariat for Maritime Affairs  Türk Deniz Kuvvetleri- Turkish Marine Forces  Sahil Güvenlik - Turkish Coast Guard  Türk Klavuz Kaptanlar Derneği - Turkish Maritime Pilots' Association  Deniz Ticaret Odası - Turkish Chamber of Shipping  Türkiye Denizciler Sendikası Turkish Seafarers' Union  Türkiye Telsiz Operatörleri Dernegi - Turkish Radio Operators' Association Türk Loydu - Turkish Lloyd gemimodelciligi.com siteye teşekkürlerimizi bir borç biliriz İTÜ Denizcilik Faültesi - Istanbul Technical University Maritime Faculty  Kıyı Emniyeti ve Gemi Kurtama İşletmeleri Genel Müdürlüğü - Turkish Coastal Safety and Salvage Administration  Institute of Marine Sciences and Technology  School of Maritime Business and Management  ITU Meteorological Engineering  ITU Faculty of Naval Architecture and Ocean Egineering  Chamber of Turkish Naval Architects Turkish Marine Environment Protection Association  Türkiye Deniz Araştırmaları Vakfı (TÜDAV) Turkish Marine Maritime Research Foundation  Denizciler Dayanışma Derneği